Przy stoliku w Czytelniku (okładka  twarda, wyd. 05.2024)

Książka Jarosława Molendy to pasjonująca podróż przez historię kawiarni Czytelnika, obchodzącej w tym roku swoje 80-lecie. Molenda, ceniony dziennikarz i autor licznych publikacji historycznych, z wielką wnikliwością przedstawia fascynujący świat polskiej literatury i kultury, jaki istniał przy legendarnym stoliku tej kawiarni. Na kartach tej bogatej w treści książki spotkamy takie postaci jak Tadeusz Boy-Żeleński, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Gustaw Holoubek, Agnieszka Osiecka, Witold Gombrowicz, Jarosław Iwaszkiewicz, Leopold Tyrmand, Jan Himilsbach, Andrzej Łapicki i wielu innych. To niezwykła kolekcja osobowości, które miały ogromny wpływ na kształtowanie polskiej kultury. Szczególnie barwnie opisana jest postać Jerzego Borejszy, którego działalność miała kluczowe znaczenie dla literackiego środowiska tamtych lat. Książka Molendy wyróżnia się także bogatym zestawem ilustracji – znajdziemy tu zdjęcia, pocztówki, wspomnienia, które nie tylko uzupełniają tekst, ale też pozwalają czytelnikowi w pełni zanurzyć się w atmosferze minionych dekad. Te graficzne elementy nadają książce unikalny charakter, czyniąc ją bardziej żywą i przystępną. Kawiarnia Czytelnika była jednym z wielu miejsc, gdzie spotykali się intelektualiści, jednak jej fenomen polegał na zachowaniu delikatnej równowagi między polityką a kulturą. Kluczowe postaci tej opowieści to Autor, Krytyk, Senator, Redaktorka oraz – najważniejszy z nich – Wielki Aktor. Gustaw Holoubek-to jego śmierć symbolicznie zamknęła pewną epokę, pokazując, jak jednostka może wpłynąć na historię, nawet tę kawiarnianą. Jarosław Molenda, stworzył książkę, którą czyta się z zapartym tchem. Jego dzieło to godne upamiętnienie kawiarni Czytelnika, miejsca wyjątkowego nie ze względu na kawę, ale na ludzi, którzy tam bywali. Dzięki tej publikacji możemy poczuć ducha tamtych czasów i docenić wkład tych wybitnych postaci w polską kulturę.

Autor, Jarosław Molenda, prowadzi płynną, detaliczną i wielowymiarową narrację, która zaciekawia czytelnika opowiadaną historią. A o czym ona jest? O artystach, poetach, ich relacjach, współpracy i rywalizacji, udziale w ważnych wydarzeniach historii Polski i wiele innych wątków. Wszystko wokół stolików w kawiarniach. Mieszają się tam środowiska kultury, sztuki, rządu i biznesu. Nie tylko w tytułowym Czytelniku, ale również innych znaczących miejscach - na przykład Blikle, Antyczna czy Mała Ziemiańska. W PRL-u kawiarnie były jedną z najbardziej znienawidzonych przez władze miejscem. Stoliki były ośrodkiem wolnych myśli, miejscem intelektualistów wymykających się z wszelakiej kontroli. Ich siłą była równowaga pomiędzy polityką a kulturą. A fenomenem była strefa wolności ducha oraz myśli, kwintesencja przyjaźni w niełatwych historycznie czasach. Stoliki były także ośrodkiem życia literacko-artystycznego. Jakie postacie pojawiają się w książce? Można długo wymieniać: Boy-Żeleński, Tuwim, Lechoń, Słonimski, Holoubek, Osiecka, Gombrowicz, Iwaszkiewicz, Tyrmand, Himilsbach, Łapicki… Setki, jeśli nie więcej, wyjątkowych nazwisk. Dużo uwagi poświęcone jest barwnej i kontrowersyjnej postaci prezesa Czytelnika - Jerzego Borejszy. W książce jest wiele portretów, obrazów, fotografii, czy listów i notatek. Pozwalają one trochę odpocząć od treści, której w tej obszernej książce jest sporo. W tym roku mija 80 lat od powstania Czytelnika. Ta książka to jego godne upamiętnienie.