Przekleństwo homo sapiens (okładka  twarda, wyd. 06.2023)

Autor w sposób klarowny pokazuje że rozdmuchane ego Homo sapiens nie ma uzasadnienia. W odróżnieniu od pozostałych zwierząt wyewoluowały w nas pewne cechy posługiwanie się którymi umożliwia nam zdobycie przewagi nad pozostałymi. Problem polega na tym że cechy te mogą i są wykorzystywane w dwojaki sposób tz z korzyścią dla wszystkich lub ze szkodą. To u pozostałych zwierząt nie występuje gdyż one jeżeli przekonają się o przydatności jakiegoś działania to dalej nie drążą i to stosują. Ludzie mają możliwość dociekania przyczyny skuteczności działania i. Z tego powodu istnieje taka możliwość jak np wykorzystanie odkrytej energii atomowej z korzyścią dla naszego funkcjonowania ale też powstała bomba atomowa umożliwiająca zagładę wszystkiego. To jeden z licznych przykładów takiej działalności Homo. W efekcie brak racjonalnego uzasadnienia do wyżej wspomnianego rozdmuchanego ego .

Sam tytuł książki Gregga mnie na tyle zaintrygował, że przeczytałem ją niemal zaraz po zakupie (w moim przypadku to duże odstąpienie od normy). Dlaczego myślenie zabija — rozwinięcie tytułu, sugeruje, że ewolucja coś przekombinowała. Po przeczytaniu książki mogę dodać od siebie, że dlaczego uważamy się za tak mądrych, skoro jesteśmy tak głupi. Fakt, człowiek za sprawą swojego umysłu był w stanie stworzyć wiele wspaniałych rzeczy, ale przy okazji także potrafił doprowadzić do wielu okropności w historii, a i nawet obecnie. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy autor upatruje w przeogromnych możliwościach naszego mózgu, który gromadzi olbrzymią ilość informacji, które w wielu przypadkach okazują się zbędne. Jeżeli do tego dodamy współczesne social media to, mózgi człowieka wręcz kąpią się w chaosie wzajemnie sprzecznych informacji. Książka jako lektura typu popularnonaukowej, w pełni spełnia swoje zadania, napisana prostym językiem, nierzadko z humorem opisuje poszczególne zjawiska i sposoby myślenia, czasem porównując je ze światem zwierzęcym, nad którym Nietzsche ubolewała, że nie ma świadomości. Tylko tak zupełnie szczerze, po co nam informacja o odległości Ziemi od Księżyca? (pytanie takie m.in. zadaje też Justin Gregg) Autor ponadto przekazuje w sposób bardzo przystępny, najnowsze osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych i przywołuje też prace F de Waal’a, którego prace zresztą uwielbiam. Pod koniec każdego rozdziału, w ramach swoistego podsumowania, znajduje się swego rodzaju ostrzeżenie, że mimo wyposażenia we wspaniały mózg i wiele narzędzi w ostatecznym rozrachunku może okazać się naszą zgubą. ,,Prawdopodobieństwo wymarcia gatunku ludzkiego w ciągu najbliższych stu lat wynosi 9,5%” (s. 241) Odnosi się to głównie do zagadnień ekologicznych. Na zachętę dodam, że jeżeli chcielibyście dowiedzieć się m.in. dlaczego niebezpiecznym przedmiotem w hotelowym pokoju może okazać się Biblia. Czy powierzylibyście zdiagnozowanie raka piersi gołębiowi, czy onkologowi? Polecam książkę, którą wysoko oceniam.

"Przekleństwo homo sapiens. Dlaczego myślenie zabija" przewrotne pytanie prawda? Każdy rozdział książki rozpoczyna myśl Nietzschego, z którą autor polemizuje. Gregg stawia pytania co czyni nas wyjątkowymi i w czym jesteśmy od zwierząt lepsi? Umiejętnie ukazuje dlaczego to inteligencja typu ludzkiego nie rozpowszechniła się wśród zwierząt. Stawia również argumenty, że pomimo naszej inteligencji ludzkość popełnia nieodwracalne błędy. Ta książka pozostawia duże pole do niesamowitej dyskusji. Wartościowe ukazanie tematu, który nigdzie wcześniej pod tym kątem nie był przedstawiany. Wciąga, prowokuje, uczy i bawi. Polecam.

Czy gdyby Nietzsche urodził się jako narwal, uniknęlibyśmy wojen światowych i holokaustu ? Osobiście nie sądzę, ale tę prowokacyjną koncepcję będzie starał się udowodnić Justin Gregg w swojej ksiażce: 🤯PRZEKLEŃSTWO HOMO SAPIENS🤯 Dosłowne tłumaczenie anglojęzycznego tytułu tej pozycji brzmi ‘Gdyby Nietzsche był Narwalem’. I myślę, że jest ono niezwykle istotne do zrozumienia idei książki, jej struktury i faktu, że strasznie dużo tam tego nihilistycznego gościa. Tytułowe przekleństwo rodzaju ludzkiego to zbytnie myślenie, generalnie inteligencja. Dosyć niewinnie, ale wystarczająco wyraźnie autor stawia tezę, że to, co czyni nas bardziej postępowymi i wyróżnia na tle miliardów gatunków, jest jednocześnie tym, co pcha nas ku zagładzie i wyrządza największą krzywdę. 📝OPIS📝 Książka składa się z 7 rozdziałów, z których każdy poświęcony jest zakresom zachowań, lub wzorcom postępowania w określonych sytuacjach u ludzi oraz zwierząt. Dowiemy się jak orki radzą sobie z żałobą, w jakiej dziedzinie gołębie posiadają zdolności diagnostyczne, albo kiedy szympansy dyszą z żądzy mordu. Justin Gregg jest posiadaczem przepastnej wiedzy o behawioryzmie zwierząt i serwuje ją w sposób bardzo przystępny oraz obrazowy. Arcyciekawe było czytać o świadomości zwierząt, subiektywnych doświadczeniach pomagających w podejmowaniu im decyzji, w jakim stopniu rozumieją upływ czasu, wreszcie o tym, jak funkcjonujemy, my ludzie w podobnych sytuacjach. Natomiast, wyciąganie wniosków z takich porównań (spoiler: zawsze na korzyść gatunku innego niż ludzki), upraszczając wiele założeń i ignorując niektóre dziedziny, miało lekceważący wydźwięk. Koncept jest sprytny, anegdoty zabawne, autor punktuje ludzkość bardzo trafnie, jednak dość mocno odczuwalny jest wybór argumentów pod tezę, a także demonizowanie człowieka przy jednoczesnym usprawiedliwianiu zwierząt. Jak w wielu zjawiskach, tak i tutaj nie wskazane jest zero-jedynkowe spojrzenie. Autor niestety je czyni, siłowo udowadniając tym swoją tezę, ale także pokazując swoim zachowaniem to, co sam wyśmiewa w rozdziałach książki - jednostkowe poczucie wyjątkowości oraz obsesje do wnioskowania przyczynowo-skutkowego. 🙋‍♂️DLA KOGO🙋🏻‍♀️ Polecam niestrudzonym ochotnikom dysput filozoficznych, szczególnie o zacięciu antropologicznym. Książkę otrzymałam od wydawnictwa, nie miało ono wpływu na moją opinię. Magda z @double.bookspresso

Czy rozwój inteligencji sprawił, że jako ludzie jesteśmy gatunkiem wyjątkowym? Lepszym? A może wcale nie jesteśmy tacy wspaniali jak nam się wydaje, a intensywny rozwój ludzkich mózgów przynosi nam (i światu) więcej szkody niż pożytku? Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć Justin Gregg w książce „Przekleństwo homo sapiens. Dlaczego myślenie zabija”, nawiazując w treści do przeróżnych dziedzin nauki, w tym filozofii i nauk przyrodniczych. To co mi się podobało to liczne nawiązania do behawioryzmu zwierząt np. poprzez przywoływanie badań nad świadomością i inteligencją oraz licznymi zoologicznymi ciekawostkami. Sama treść była lekka, momentami humorystyczna i bardzo przyjemna w odbiorze. Mam jednak pewne zastrzeżenia, a dotyczą one już samej okładki. Nie wiem co podkusiło tłumaczy (a było ich dwóch) do zmiany oryginalnego tytułu, który brzmi „Gdyby Nietzsche był narwalem”. Każdy z 7 rozdziałów rozpoczyna się cytatem tego niemieckiego filozofa, a w treści nie brakuje nawiązań do jego poglądów i historii, co w dużej mierze wpływa na odpór prezentowanych przez autora przykładów. Sam projekt okładki w pierwszej chwili może trochę zmylić, ponieważ moim zdaniem kojarzy się bardziej z poradnikiem z zakresu psychologii. Tymczasem jest to książka popularnonaukowa łącząca w sobie dziedziny takie jak filozofia, etyka, antropologia, etologia i wiele innych. Mnogość tych zagadnień sprawił, że większość pojęć była potraktowana raczej ogólnikowo np. omówienie świadomości pszczół. Gdybym nie była świeżo po lekturze “Pszczół” Larsa Chittki, pewnie nie odczułabym tak bardzo okrojenia tego tematu. To samo dotyczy innych omawianych przykładów zachowań ze świata zwierząt (np. mechanizmom kłamstwa), które poznałam dzięki wcześniejszym książkom. Gdy już wydawałoby się, że autor rozwinie jakieś zagadnienie następowała zmiana tematu. Mimo wszystko polubiłam się z autorem i chociaż książka nie była w mojej opinii ani wybitna, ani specjalnie odkrywcza, spędziłam miły czas podczas lektury. Jeżeli szukacie ciekawej, lekkiej publikacji popularnonaukowej sięgnijcie po „Przekleństwo homo sapiens”. To dobra pozycja wyjściowa do dalszego zgłębiania tematu ludzkiej i zwierzęcej świadomości. Po więcej popularnonaukowych recenzji zapraszam na IG: @literatura_osobliwej

Justin Gregg "Przekleństwo homo sapiens" Dlaczego myślenie zabija, przełożyli Maria Grabska-Ryńska i Maciej Grabski, Lubię, kiedy literatura popularnonaukowa opisująca mniej lub bardziej skomplikowane zagadnienia, jest pisana w sposób zrozumiały dla takich jak ja, zwyczajnych odbiorców. Kiedy okazuje się, że język nauki może być równie przyjazny jak literacki, a poruszane tematy oraz podrzucane przykłady, do których odnoszą się autorzy książek  są opisywane w sposób przejrzysty, zajmujący, a w dodatku dający do myślenia. Choć w tym przypadku okładka i tytuł wydają się być zaproszeniem do lektury książki w typie poradnika, już po przeczytaniu wprowadzenia, z resztą mocno eksponującego postać oraz filozoficznych idei Fryderyka Nietzsego, okazuje się że będziemy mieć do czynienia z lekko napisaną publikacją, w której autor, między innymi porównując zachowania gatunku ludzkiego i zwierząt, będzie chciał poszukać odpowiedzi, w jaki sposób i czy w ogóle, odróżniamy się od nich sposobem rozumowania zamkniętym w pojęcie szeroko rozumianej inteligencji. I choć gatunek ludzki charakteryzuje się szeroko pojętą świadomością, zdolnościami poznawczymi czy umiejętnością przewidywania, bo w wyniku procesu ewolucji wykształcił w sobie umiejętność świadomego rozpoznawania większej liczby procesów poznawczych, okazuje się, że w procesie badania inteligencji zwierząt, możemy dowiedzieć się o nich naprawdę arcyciekawych rzeczy. Weźmy jako przykład opisany przez autora eksperyment z delfinem Natua, którego zadaniem było zaciśnięcie właściwego klawisza jeśli usłyszy dźwięk wysoki lub niski. Nagrodą za dobry wybór była ryba, błąd skutkował natomiast przerwaniem doświadczenia na jakiś czas. Gdy jednak dźwięki zbliżały się do wartości granicznej Natua naciskał klawisz na chybił trafił, do momentu kiedy otrzymał możliwość naciśnięcia dodatkowego klawisza – ratunkowego. Wtedy okazało się, że w chwili kiedy nie jest pewny usłyszanego dźwięku, procesy myślowe zachodzące w jego mózgu, prowadziły do do wyboru tej trzeciej opcji. Nawet jeśli nasze umysły w wyniku ewolucji są dużo bardziej rozwinięte, świat zwierząt w tej dziedzinie z pewnością niejednym nas jeszcze zaskoczy.

Przyznajcie się, kto z Was obejrzał już najnowsze premiery kinowe – "Barbie" oraz "Oppenheimer"? Oba filmy mam już za sobą i oceniam je na najwyższe noty. Od "Barbie" dostałam to czego oczekiwałam, czyli zabawek in live action, głupkowatego humoru, przełamania schematów i co mnie najbardziej pozytywnie zaskoczyło to większość akcji działa się w Barbielandzie (lub Kenstwie, kto wie ten wie😉🤫) a nie w "Prawdziwym świecie". W "Oppenheimer" zaś obejrzałam psychologiczny portret fizyka i jego idei, której słuszność rozpłynęła się w chwili zauważenia jej przez osobowości psychopatyczne. Jeden z dłuższych filmów Ch. Nolana jakie widziałam, ale zdecydowanie godny uwagi. Po wspaniałych seansach przyszła pora na popularnonaukową lekturę – "Przekleństwo Homo sapiens. Dlaczego myślenie zabija" J. Gregga. Po zapoznaniu się z tak intrygującym tytułem, musiałam jak najszybciej sięgnąć po tę książkę😍 Od Nietzsche i jego siostry Elisabeth, skrajnej nacjonalistki (dodałabym również hochsztaplerki), miliarderów z przypadków, kotów inwestorów, leczących kurzych zadków, kłamstwach o krótkich nogach, ale za to jakich zgrabnych, śmierci z perspektywy ludzkiej i zwierzęcej po dywagację nad samą naturą inteligencji i rozumienia przyczynowo-skutkowego, wraz z autorem przemierzamy świat pełen cudów i dziwów, na których istnienie człowiek wciąż poszukuje odpowiedzi. Bo czym jest ta inteligencja jeśli nie da się jej jednoznacznie zdefiniować? I czy jej wysoki poziom daje człowiekowi więcej szczęścia niż zwierzętom, które zaspokajają swoje potrzeby bez niej tzw. inteligencji typowo ludzkiej? Początek lektury nie był dla mnie czymś zaskakującym. Taka sobie dysputa o Nietzsche, inteligencji, a bardziej na działaniu i mocy pytania dlaczego. Nihil novi, lecz później napotkałam się z masą intrygujących ciekawostek. Część z nich znałam, a pozostałe wydawały się na tyle przepełnione humorem i niezwykłością, aż odszukałam moje ulubione znaczniki i okleiłam nimi wszystko co się dało. Napisana prostym językiem, lekka, przyjemna, a przy tym naukowa lektura idealna na początek poznawania natury życia człowieka i jego intelektu.

„Nasze liczne dokonania intelektualne zmierzają dziś prostą drogą do zafundowania nam gremialnego wymarcia, bo tak ewolucja pozbywa się adaptacji, które nie zdają egzaminu. I to jest największy paradoks: mamy wyjątkowe umysły skupione wyłącznie na samodestrukcji.” Czy jesteśmy tak wyjątkowi, jak nam się wydaje? W „Przekleństwie homo sapiens” Justin Gregg wziął na tapet ludzką inteligencję. Próbując zmierzyć jej wartość, przeanalizował pewne mierniki, do których można zaliczyć chociażby uzdolnienia kognitywno-językowe, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych czy tak ciężką do zbadania świadomość, zahaczając przy okazji o definicje samoświadomości. Za punkt odniesienia Gregg przyjął umysły zwierząt, które, choć mniej złożone, poniekąd ułatwiają poszczególnym gatunkom przetrwanie chroniąc przez egzystencjalnymi rozterkami. Czy dzięki temu, w pewnym sensie, przewyższają one nasze, nawet jeśli to właśnie my jesteśmy prawdziwymi specjalistami w zadawaniu pytania „dlaczego?”? Rzadko sięgam po książki takie jak ta i teraz już sama nie wiem dlaczego, bo „Przekleństwo homo sapiens” czytało mi się całkiem dobrze, choć nie do końca przypadł mi do gustu luźny styl autora. Z reguły nie mam z tym problemu, lubię książki popularnonaukowe napisane z jajem, jednak tutaj coś poszło nie tak. Plusów jest jednak znacznie więcej, bo publikacja Gregga świetnie mi przedstawiła różnice między złożonymi zdolnościami poznawczymi a prostymi, dowiedziałam się także jak wyobraźnia i wnioskowanie przyczynowo-skutkowe sprawiły, że znaleźliśmy się tu, gdzie aktualnie jesteśmy i dlaczego sami dla siebie stanowimy niebezpieczeństwo z uwagi na krótkowzroczność prognostyczną. Uzupełniłam również wiedzę o takie pojęcia jak przewidywanie epizodyczne, myślenie skojarzeniowe czy teorię umysłu. Wcześniej pojęcia te były mi względnie obce, więc lekturę uważam za udaną, tym bardziej że mnogość przykładów, również tych nieoczywistych, świetnie wszystkie je tłumaczy. A czy nasza „inteligencja” jest faktycznie przekleństwem, warto się już dowiedzieć samemu z tej książki.

Za tym clickbajtowym tytułem kryje się bardzo interesująca i pełna ciekawostek książka. I niby po przeczytaniu tej książki tytuł polski pasuje mi do jej treści, to trochę nie mogę odżałować, że wydawnictwo, tłumacze? nie zostawili oryginalnego tytułu „If Nietzsche Were a Narwhal. What Animal Intelligence Reveals About Human Stupidity”. Bo w tej książce niby o ludziach jest wiele o zwierzęcym behawiorze i o tym, że czasem lepiej nie mieć aż tak rozwiniętego myślenia poznawczego. Autor w książce skupia się na analizie zachowań ludzkich i zwierzęcych, pisze też np. i o tym zestawiając nas ze zwierzętami pozaludzkimi „nie jesteśmy „bardziej” świadomi - a tylko świadomi większej liczby zjawisk”. Punktuje zagrożenia i pisze o tym do czego doprowadzają nas genialne ludzkie umysły, jak wiele złego dla całego świata zrobił ten nasz światły umysł i jak wiele sieje zniszczenia. Bardzo podobało mi się w książce to jak autor pisze na temat ludzkich zdolności i tego w jaką stronę posuwamy się jako ludzkość (spojler - złą). Z wieloma poglądami autora się zgadzam i mimo iż książka nie ma w sobie zbyt wiele odkrywczych rzeczy, to sama jej idea - gdyby Nietzsche był narwałam - jest bardzo ciekawa. Gregg ujął mnie tym, że w książce uczy, że warto patrzeć na świat z większej perspektywy (bardzo dobry przykład o patrzeniu na moralność ze strony różnych kultur), daję również duży plus za ciekawy rozdział na temat ludzkiej krótkowzroczności, w którym jest chyba najwięcej tekstu na temat tego jak doprowadzamy się do samozagłady. Jak już napisałam podzielam wiele poglądów autora, a także jego pesymizm w odniesieniu do przyszłości Ziemi. Dla mnie lektura tej książki była bardzo odżywcza i interesująca, wciągnęłam się oraz co chwile kiwałam głową przybijając piątkę autorowi w momentach podzielania z nim opinii. Pół książki zastanawiałam się czy autor jest weganinem, albo chociaż wegetarianinem - no coż I’m disappointed but not surprised. Ale i tak, polubiłam się z autorem i też od czasu do czasu chciałabym być narwalem.

„Gdyby Nietzsche był narwalem, byłby wolny od lęków nihilizmu.” Mówi się, że co nas nie zabije, to nas wzmocni. Ale co, jeśli to, co nas „wzmacnia”, może właśnie doprowadzić do naszej śmierci? Kiedy dotarła do mnie książka „Przekleństwo homo sapiens. Dlaczego myślenie zabija”, napisałam, że podtytuł daje do myślenia. Choć może lepiej nie? Tym bardziej, że głównym celem Justina Gregga jest uświadomienie nam, że „wraz ze zrozumieniem, jak zbudowany jest świat, przychodzi wiedza o tym, jak go zniszczyć.” Autor w bardzo ciekawy sposób podchodzi do tematu - w początkowych rozdziałach porównuje człowieka do zwierząt, wytykając wszystkie aspekty, w których czujemy się nadrzędni, lepsi, bo mądrzejsi, wyposażeni w narzędzia, umiejętności i świadomość, których zwierzętom brak. Ale pod koniec każdego z tych rozdziałów zwraca wciąż uwagę na jeden niepokojący fakt - że to, co automatycznie uważamy za nasze największe atuty, może w ostatecznym rozrachunku okazać się naszą zgubą. Pomiędzy tymi rozważaniami zostajemy wręcz zarzuceni ogromem ciekawych informacji. Na przykład, że fakty, które znamy, mogą być żywe albo martwe (sam ten fakt jest akurat martwy), że gołębie są w stanie wykrywać raka piersi, a żachwy trawią swoje własne mózgi (na co komu mózg). Czy zwierzęta potrafią kłamać? Dlaczego tylko ludzie są homofobami? Albo dlaczego pytanie „dlaczego” może doprowadzić do końca ludzkości. No właśnie. Dlaczego? Książka jest niezwykle ciekawa i łączy w sobie wiele tematów - od biologii i ewolucji, przez socjologię po filozofię. Czyta się ją szybko, wręcz zapada w kolejne przykłady i rozważania autora, którym nie brakuje humoru, choć ogólny wydźwięk wydawać się może raczej fatalistyczny. Jedynym, co mnie tu raziło, jest warstwa językowa - niestosowanie feminatywów, a z drugiej strony używanie określeń, które są uważane za obraźliwe (Indianin, Murzyn).