Powstanie w Auschwitz (okładka  miękka, wyd. 08.2023)

Książka, która wywołuje u mnie skrajne emocje. Tak mogę rozpocząć jej recenzje. Każda z pozycji, które poruszają tematykę drugiej wojny światowej i kwestii zbrodni wojennych jest dla mnie pozycją obowiązkową do przeczytania więc i tej nie mogłam pominąć. Jednak poruszone w niej kwestie nie są łatwe, a co za tym idzie nie jest to lektura do poduszki lub do poczytania dla rozluźnienia. Wojna i kwestia żydowska to temat rzeka i zapewne będzie to jeden z wiecznych tematów debat historycznych i politycznych. W tej książce dodatkowym wrażliwym i ciężkim tematem jest Sonderkommando, czyli organizacja więźniów obozów śmierci, którzy byli Żydami i "pomagali" nazistom w trakcie masowych egzekucji. Nie bez przyczyny słowo pomagali zostało wstawione w cytat, bo więźniowie obozu nie mogli sobie dobrowolnie postanowić o tym, czy mają ochotę pomagać w tych straszliwych zbrodniach, czy też nie. Zostali oni zmuszani do zaganiania ludzi do komór gazowych, wynoszenia po gazowaniu zwłok i ich utylizacji oraz innych straszliwych czynności związanych z masowymi mordami w Auschwitz. Nie potrafię sobie wyobrazić, jak bardzo te czynności obciążały ich psychikę i doprowadzały do skrajności. Patrzenie na ludzkie twarze, które za chwilę będą martwe. Przestraszone dzieci wtulajace się ze strachu w swoje matki konające dokładnie w takich pozycjach. Książka wspomina nie tylko sposób funkcjonowania Sonderkommando, ale również uwzględnienia relacje tych, którym, albo udało się spisać swoje doświadczenia, albo przetrwać te katusze i być naocznymi świadkami bestialskich zbrodni nazistów. Dodatkowo autorzy poruszają ogromnie ważna kwestie, którą z reguły pomija się lub jedynie zdawkowo o niej wspomina w książkach historycznych, a mianowicie postanie żydowskie w obozie Auschwitz. Oficjalnie nieudane i trwające jedynie 12 godzin, ale moim zdaniem było to moralne zwycięstwo, każdego z uczestników powstania dające nadzieje innym więźniom. Jeśli ktoś kto żył w tak tragicznych warunkach i widział na co dzień taki ogrom cierpienia i śmierci potrafił zebrać w sobie siły by przeciwstawić się oprawcy świadczy o tym, że człowiek to bardzo silna istota, która potrafi wszystko przezwyciężyć. Ogromny szacunek za tak wielką pracę, jaką wykonali autorzy książki. Nasi rodacy i przodkowie również ginęli w tym obozie i warto o tym wspominać na każdym kroku, by nikt nie zapomniał, jak straszliwych zbrodni na ludzkości dokonywali naziści w czasie II wojny światowej. Moim zdaniem pozycja obowiązkowa dla każdego z nas, by pielęgnować pamięć o poległych w obozach.Dodatkowo wspomnienie tak ważnego wydarzenia jak powstanie w obozie śmierci oraz wyjaśnienie sytuacji więźniów bedzacych członkami Sonderkommando to również fakty warte poznania. Wiele osób źle ocenia te osoby mówiąc, ze zrobili to chcąc uniknąć śmierci lub korzystać z większych przywilejów. Lecz, gdy zagłębiamy się w lekturę okazuje się, że to właśnie Ci więźniowie mieli najgorsza z możliwych pozycji w obozie. Codziennie musieli stawiać czoła braciom i siostrom, którzy szli na śmierć i do ostatniej chwili okłamywać ich w ten sposób. Jakie uczucia nimi targały, co działo się w ich głowach? Nawet te informacje ciężko było wyciągnąć z ocalałych członków Sonderkommando. Jednak byście choć trochę zrozumieli, jak ciężko było tym ludziom musicie koniecznie przeczytać cała książkę.

" [...] TRZEBA ZABIĆ SERCE, CZUJĄCE SERCE, KAŻDY BÓL I KAŻDE UCZUCIE. TRZEBA MILCZEĆ O POTWORNYCH CIERPIENIACH, JAKIE NICZYM HURAGAN TARGAJĄ WSZYSTKIMI CZŁONKAMI. TRZEBA STAĆ SIĘ ROBOTEM, KTÓRY NICZEGO NIE WIDZI, NIC NIE CZUJE I NIC NIE ROZUMIE. [...]" Załmen Gardowski Uwielbiam książki związane z drugą wojną światową, a zwłaszcza z obozem koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau. Dlatego, gdy tylko zobaczyłam, że Wydawnictwo Prószyński i S-ka wydaje książkę w tym temacie, wiedziałam, że muszę ją przeczytać. "Powstanie w Auschwitz" Gideona Greifa i Itamara Levina, to dobre dopełnienie książki "Płakaliśmy bez łez" (Gideona Greifa). Jeżeli jeszcze jej nie czytaliście, to zachęcam was do przeczytania. Co myślicie o ludziach (więźniach), którzy pracowali dla Sonderkommando? Moim zdaniem nie powinniśmy oceniać ich negatywnie. Dużo osób, które tam pracowało, również straciło swoje życie. Niemcy pod różnym pretekstem ściągali ich do komór gazowych, a później ich zagazowywali. Oni żyli dosłownie na bombie. Nigdy nie wiedzieli kiedy wybuchnie. Codziennie patrzyli, jak umierają ich rodacy i niewinni ludzie. Nie mogli nawet informować ich, że idą na śmierć, a nie pod prysznice. Dzięki tym osobom, które przeżyły, możemy dowiedzieć się, jak to tak naprawdę wyglądało. Z książki "Powstanie w Auschwitz" dowiecie się między innymi: jak wyglądało przygotowanie do buntu w żydowskim Sonderkommando, jak wyglądała godzina 0 i co działo się po nim. Kto okazał się przyjacielem, a kto tak naprawdę zawiódł na całej linii? Powstanie wybuchło 7 października 1944 roku. Było, to jedyne powstanie, do jakiego doszło w obozie zagłady w Auschwitz-Birkenau. Tę książkę mimo trudnej tematyki przeczytałam bardzo szybko. Pewnie to dlatego, że interesuję się tą tematyką. Oczywiście czytając "Powstanie w Auschwitz" płynęły mi łzy. Nie da się inaczej przez nią przejść. No, chyba że jesteście emocjonalnie wypaleni, wtedy ta książka nie zrobi na was wrażenia. Za każdym razem kiedy czytam książki związane z obozem Auschwitz-Birkenau mam gęsią skórkę i bardzo je przeżywam. Do tej pory nie mogę pojąć, jak mogło dojść do tak potwornych zbrodni. Z dnia na dzień za sprawą potwora i chorego człowieka normalni ludzie zmienili się w bestie bez jakichkolwiek uczuć. W tej książce znalazłam wspomnienia więźniów z Sonderkommando. Niestety już nikt z nich nie żyje. Dobrze, że zostały po nich zapiski. Dzięki temu pamięć o nich nigdy nie zaginie. Moim zdaniem warto przeczytać tę książkę. Idealnie nadaje się na prezent dla wszystkich miłośników historii. Nie polecam jej osobom wrażliwym i o słabych nerwach. Bardzo emocjonująca historia. Na końcu książki znalazłam fotografie, między innymi: ruin komory gazowej/krematorium 4, bloku 6 w obozie macierzystym w Auschwitz i portret Żydówki Róży Roboty (była ważną działaczką podziemia). Z czystym sercem polecam.

Powstanie w Auschwitz trwało krótko - od rzutu kamieniem w esesmana do spalenia zwłok powstańców minęło 12 godzin... W zbiorowej świadomości Żydzi to ofiary okrutnej i głupiej ideologii, idące w ciszy i zrezygnowaniu na śmierć. Wiemy jednak, że ta cisza to nie do końca prawda. Powstanie w getcie warszawskim, czyli walka o wybór sposobu umierania i, nieznane większości, jedyne powstanie w Auschwitz z 7 października 1944, w którym zginęło 3 esesmanów i aż 452 powstańców - malują trochę inny obraz. Autorzy niniejszej książki zaczynają od obszernego opisu realiów obozu. To konieczne, by czytelnik uświadomił sobie, że tam czas płynął inaczej, że sojusze prawie nie istniały, bo każdy myślał o sobie, że i tam antysemityzm był silny. Na tym tle łatwiej zrozumieć "najżałośniejszych z żałosnych", czyli żydowskie Sonderkommando. Oskarżani o kolaborację z wrogiem i czynny współudział w morderstwach, znienawidzeni. To oni prowadzili do komór, później przeszukiwali zwłoki i czyścili krematoria. Widzieli potworności, siłą rozdzielali sczepione martwe ciała, byli jak roboty. Alkohol miał zagłuszyć świadomość, że po tym piekle też skończą w komorze. Ale to oni włączyli się do ruchu oporu zapoczątkowanego przez więźniów politycznych, to oni podłożyli ogień w krematorium. Bunt był gwałtowny i krótkotrwały. Ale był. Książka obfituje w cytaty, przypisy, jest też spora bibliografia. Czytając, miałam w głowie fragmenty opowiadań Tadeusza Borowskiego, bo opisy obozu są tu równie przerażające i prawdziwe. Mam wrażenie, że to bardzo ważna pozycja, bo oprócz oczywistej wagi historycznej prezentuje tragizm ludzi, którzy musieli - nie z własnej woli - stać się ogniwem w machinie śmierci. I walczyli o godność.

Zanim dotrzemy do buntu musimy trochę się cofnąć i poznać realia jakie tam panowały. Jak byli traktowani ludzie, jak mydlono im oczy gdzie to oni się nie dostaną, jaką będą mieli pracę, a finalnie byli transportowani do łaźni w których czekała na nich smierć… opisy są straszne, gdy człowiek czytając to wszystko sobie obrazuje to ciary wychodzą na całym ciele. Opisy zlepionych ze sobą ciał, krzyki, matki z małymi dziećmi… nie da się tego wszystkiego przeczytać na raz, ja osobiście musiałam tę książkę co jakiś czas odkładać. Gdzieś widziałam stwierdzenie, że w tej książce nie ma niczego nowego i odkrywczego. Owszem, każdy z nas chyba wie co działo się w Auschwitz-Birkenau, co nie zmienia faktu, że autorzy stanęli na wysokości zadania i napisali to w taki sposób, że chciało się to czytać, jest tu mnóstwo „ciekawostek”, cytatów i przypisów, a nawet na końcu kilkanaście fotografii. Tytułowi Sonderkommando mieli najgorszą „pracę” i niestety musieli się jej podjąć... To właśnie oni musieli okłamywać ludzi, którzy pytali czy zaraz zginą… To oni widzieli i słyszeli krzyki, płacz, nagich mężczyzn i kobiety. To na nich spoczywał obowiązek by wyrywać im złote zęby, obcinać włosy czy zabierać wszelkie kosztowności. No i niestety to oni zajmowali się wyciąganiem (czasem sklejonych ze sobą) ciał i wywożeniem ich z krematorium, które miało być już gotowe na kolejnych ludzi… Esesmani byli tak pewno siebie, że nawet nie przypuszczali, że to właśnie Sonderkommando się zbuntuje. Tak oto, 7 października 1944 r. wybuchło powstanie- jedyne do jakiego doszło w obozie Auschwitz-Birkenau. Książkę bardzo polecam! *To jest moja prywatna opinia. Zachęcam do przeczytania i wyrobienia sobie własnego zdania.

Dawno temu znałem człowieka, który był członkiem Sonderkommando. Prawie co noc budził się z krzykiem.

Książka, o której nie da się zapomnieć.