Mona (okładka  miękka)

Bianca Bellová Mona, jak dobrze, że mamy tyle różnych oferujących literaturę czeską wydawnictw. Jest więc w czym wybierać i jeśli ktoś nigdy nie miał okazji do przeczytania czeskiej książki, powinien być tą różnorodnością usatysfakcjonowany. Chociaż Mona jest niewielka objętościowo i gabarytowo, jestem pod wielkim wrażeniem niezwykłej uniwersalności tej historii. Smutnej, rozrywającej duszę, pełnej nostalgii, ale również kobiecej siły, wrażliwości i empatii dla człowieka. W dodatku dość oszczędnej w słowa. Emocje budzi jednak ogromne. Chociaż umiejscowiona w dość nieokreślonym miejscu oraz czasie, mogła i może zdarzyć się wszędzie. W dodatku jest to opowieść wielowymiarowa i ponadczasowa, zbudowana z wielu równie istotnych elementów, spośród których czytelnik może wybrać te, które uważać będzie za szczególnie ważne. Mam wrażenie, że gdybyśmy o Monie rozmawiali, każdy widziałby tę historię nieco inaczej. W tle opowieści rozgrywa się najprawdopodobniej jakiś bliskowschodni konflikt zbrojny, naznaczony reżimem, wymuszonymi zmianami światopoglądowymi i kulturowymi. W starciach zbrojnych giną ludzie, dla rannych jest coraz mniej miejsca i pomocy w szpitalach. Śmierć zaczyna być czymś codziennym. Na taki otaczający Monę świat, nie ma jednak zgody kobiety. I choć czuje się z tym wszystkim źle, wierzy, że może stawić czoła zaistniałej sytuacji. Mona jest niezwykle niepokojąca, niejednokrotnie wzbudza brak zgody na to, co dzieje się wokół bohaterów, ale pokazuje również bezsilność wobec toczącej się wojny. W tytułowej bohaterce niezwykła jest jej odwaga, samozaparcie, nie oglądanie się na innych, a przede wszystkim wiara w swoje siły i w to, że nawet w najtrudniejszych momentach można zachować kobiecość, mieć szacunek dla siebie i z godnością i empatią traktować innych. Niesamowicie prawdziwa i pełna emocji lektura o tym jak nie dać się splątać okrucieństwom, które niesie ze sobą świat.

Pięknie wydana, niewielkich rozmiarów mocna, gęsta proza. Niezwykle aktualna w kontekście ostatnich wydarzeń w naszym kraju, co potęguję jej siłę rażenia i miejscami wywołuje dreszcze. Nieokreślone miejsce, nieokreślony czas. Mona jest kobietą, żoną, matką pielęgniarką w szpitalu, do którego, jak czytamy wdziera się dżungla, opiekuje się rannymi w wyniku działań wojennych. Wśród nich jest Adam - młody żołnierz po amputacji nogi. Życie głównej bohaterki poznajemy równolegle w dwóch liniach czasowych. Druga z nich to wspomnienia dzieciństwa i młodości. Wspomnienia świata, którego już nie ma. Rodziców, którzy zniknęli nagle, z dnia na dzień, babci, która z obawy o wnuczkę trzymała ją w komórce pod podłogą. Jedynym łącznikiem między tymi światami, symbolem luksusu i smakiem minionej beztroski są rozpływające się w ustach makaroniki. Mona ma męża, który jej nie zauważa i syna, który jej nie szanuje. Żyje w świecie, w którym kobiety są zdominowane przez mężczyzn, religię, państwo. Poddane kontroli, licznym zakazom i nakazom Mona się nie zgadza, pragnie czegoś więcej: prawdziwej miłości, zaspokojenia potrzeb i ma odwagę tego szukać. Autorka niczego nie dookreśla. Tropy kulturowe, które podaje prowadzą nas w różne miejsca świata i w różny czas. Mona to napisana surowym językiem niezwykle uniwersalna opowieść. O kobiecości, seksualności, zmysłowości, buncie, odwadze, potrzebie wolności, poszukiwaniu miłości i dojrzewaniu. W czasach walki o prawo wyboru - lektura konieczna.