Romaniuk: Chopin (CD)

Fryderyk Chopin był największym kompozytorem i pianistą XIX wieku. Na rok przed śmiercią, w 1848 roku, londyńskie „Daily News” pisały o nim: „Delikatność i łagodność emanujące z jego gry mogą zwieść słuchacza, który nawet nie podejrzewa, jaki ogrom cierpień stoi za tą anielską muzyką”. Pierwsze dwadzieścia lat życia spędził Chopin w Polsce, rozwijając swe zdolności, które pragnął później zaprezentować w Wiedniu. Wprawdzie na początku nie wszystko układało się tak, jak to zaplanował, to jednak szybkim czasie stał się gwiazdą paryskich salonów. Przyjazna kameralność muzycznego środowiska Paryża odpowiadała introwertycznej osobowości Chopina. Trema paraliżowała go przed wykonaniami przed dużą publicznością: „Czuję, jakby dusił mnie ich oddech, paraliżował ich oceniający wzrok, uciszały ich obce twarze” – pisał o audytorium przychodzącym na jego występy. Z czynnego koncertowania zrezygnował w 1832 roku, mając na koncie zaledwie trzydzieści recitali.

Całe życie Fryderyka Chopina skoncentrowane było wokół fortepianu. Instrument ten stanowił swoiste medium, poprzez które polski geniusz przekazywał swe najskrytsze myśli i uczucia, sprawiając wrażenie, jakby to muzyka wybrała sobie Chopina, aby w dźwiękach fortepianu najpełniej wyraził jej piękno. Mawia się, że utwory Chopina to najwyższa forma, jaką przybrać mogła kiedykolwiek muzyka. Wśród setek kompozycji, które stworzył, poczynając od szeroko zakrojonych sonat i koncertów, a na najskromniejszych rozmiarów miniaturach kończąc, fortepian pozostaje głównym aktorem każdej z opowiedzianych przez C hopina historii. Nietypowe jest to, że Chopin jako jedyny prawdopodobnie kompozytor romantyczny nie napisał żadnej symfonii, żadnej opery, nie stworzył ani jednego kwartetu smyczkowego ani dużych form wokalnych. Powodowany jednak ciągłym dążeniem do „serca muzyki narodowej” (chociaż może bardziej była to podróż do wnętrza własnej duszy) był w stanie powiedzieć więcej w niespełna minutowej kompozycji niż współcześni mu twórcy, którzy potrzebowali do wyrażenia siebie większych form. Chopin był wyśmienitym improwizatorem, co sprawiało wrażenie, jakoby jego muzyka powstawała wyłącznie w chwilach twórczego uniesienia. On jednak, jak pisała George Sand, „mógłby siedzieć zamknięty w pokoju całymi dniami, pracując nad jednym, pojedynczym taktem”. Pianista i krytyk Karl Filtsch wyraził to jeszcze dobitniej: „Kiedy przychodziło do przeniesienia pomysłów na papier i przypomnienia sobie pierwotnego natchnienia, które pchnęło go do skomponowania konkretnych dźwięków, Chopin wpadał na wiele dni w napięcie graniczące z rozpaczą”. Najbardziej przejmująco ze wszystkich wypowiedzi Chopina brzmi porównanie komponowania mazurków do „wyszarpywania ich z boleśnie krwawiącego serca”. Dzięki tak osiągniętej przebogatej ekspresji swojej muzyki Chopin pozostaje jednym z najbardziej oryginalnych i wartościowych twórców muzycznych.