Nasz azyl (okładka  twarda, wyd. 04.2020)

Zainteresowania naszych dzieci czasami mogą nas zaskoczyć. Jako rodzice zdarza się, że stajemy przed wyzwaniem znalezienia książki, która kilku-, kilkunastolatkom opowie o II wojnie światowej. Ale jak znaleźć lekturę, która nie przytłoczy okrucieństwem tych czasów, nie przerazi bestialstwem człowieka wobec człowieka? Często się nad tym zastanawiałam, a teraz już wiem, bo poznałam „Nasz azyl” Marty Józefczyk. Jest to książka inspirowana wspomnieniami Antoniny Żabińskiej, polskiej pisarki związanej z Ogrodem Zoologicznym w Warszawie. Pełna przebłysków nadziei okładka mieści w sobie opowieść o Janie Żabińskim – dyrektorze ZOO w Warszawie, wspomnianej wyżej żonie Antoninie oraz ich synu – Rysiu. Podczas II wojny światowej ogród został niemal całkowicie zniszczony, przekształcony częściowo w hodowlę świń, a częściowo w miejsce wypoczynku i spacerów. Jednak willa stojąca na jego terenie stała się siedzibą dobra, bo to w niej Żabińscy ukrywali Żydów uciekających z getta. Pomagali im przetrwać trudne początki, uzyskać nową tożsamość, wreszcie znaleźć bezpieczną przystań poza stolicą. Ukrywali również młodych ludzi, którzy uczestniczyli w akcjach sabotażowych wobec Niemców. Jan Żabiński wziął udział w walkach powstania warszawskiego. Wszystkie wydarzenia zostały opisane z perspektywy Rysia – kilkunastoletniego dziecka, które doskonale rozumiało sytuację i zachowywał niezbędną ostrożność, angażując się przy tym w pomoc na miarę swoich dziecięcych sił i umiejętności. Opisuje ukrywanie ludzi, wspólne posiłki, całą procedurę przenoszenia ich w bezpieczne miejsca, sygnały alarmowe, gdyby działo się coś złego, sposoby wydostawania ludzi z getta, wreszcie wybuch powstania warszawskiego, wyjazd Rysia i mamy z miasta oraz powrót na jego zgliszcza, z których zdołało się podnieść dzięki wspólnemu wysiłkowi rąk mieszkańców i wszystkich Polaków. Wszystkim wydarzeniom towarzyszą małe zwierzęta, z którymi chłopiec nie potrafi się rozstać – kotka, czy też zając. W książce panuje nastrój zagrożenia, jednak bywa też wesoło. Wiele spotkań Rysia z potrzebującymi pomocy obfituje w śmieszne dialogi, wspólną zabawę, jakiś zalążek normalności, tak bardzo potrzebny w tak okrutnych czasach. Cała książka jest utkana z nadziei, wiary w to, że zło minie i przyjdą lepsze czasy. Świetnie to oddają ilustracje Katarzyny Bukiert, które są stonowane, delikatne, trochę wyblakłe. Nie znałam działalności Państwa Żabińskich. Książka zatem jest dla mnie spojrzeniem na to, co znane, z nowej perspektywy. Ukazaniem rzeczywistości wojennej Warszawy z punktu widzenia ludzi, którzy robią wiele dla ratowania innych. Przedstawia, czym jest getto, sytuację Żydów, działalność młodych ludzi w okupowanym mieście, powstanie warszawskie i jego skutki, wreszcie wycinek czasów powojennych, kiedy Ogród Zoologiczny znów stał się pięknym zakątkiem w stolicy. To bardzo ważna książka, która w delikatny sposób mówi o trudnych czasach, a jednocześnie pozwala wprowadzić nastoletnie dzieci w ten ponury temat. Warto na nią zwrócić uwagę zwłaszcza teraz, w przededniu rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

O rodzinie, która stworzyła azyl dla zwierząt i ludzi. W czasie wojny ocaliła niemal 300 Żydów 24 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Z tej okazji nie sposób nie wspomnieć o działalności rodziny Żabińskich. "Na świecie jego nazwisko w kołach dyrektorów ogrodów zoologicznych jest do dzisiaj swoistą świętością. Ja jego imię powinienem wymawiać na stojąco" - mówił o Janie Żabińskim Antoni Gucwiński, wieloletni dyrektor Wrocławskiego Ogrodu Zoologicznego. Jan Żabiński wraz z żoną Antoniną prowadzili warszawskie zoo. Tętniące życiem, w czasie wojny, opustoszało, a zwierzęta, które ocalały, zostały wywiezione do Niemiec. Na terenie willi Żabińskich, Niemcy stworzyli hodowlę świń, a następnie fermę lisów. Część ziemi podzielono na ogródki działkowe, a na granicy terenu, wojska niemieckie miały magazyny z amunicją. I to właśnie tu, tuż pod okiem Niemców, Żabińscy prowadzili swoją konspiracyjną działalność. Opustoszałe pomieszczenia zoo, bażanciarnia, piwnice swojej willi stały się doskonałą kryjówką dla Żydów uciekających z getta. W tę działalność na równi z rodzicami zaangażowany był kilkuletni Ryś. "Nasz azyl" to książka, która powstała na podstawie wspomnień "Zwierząt i ludzi" Antoniny Żabinskiej. To niezwykle poruszająca opowieść o bohaterskiej działalności widziana oczami dziecka. W tej historii poznacie też zwierzęta, które towarzyszyły bohaterom na co dzień i odgrywały tu niezwykle ważną rolę. W willi Żabińskich były one domownikami i najlepszymi przyjaciółmi Rysia. Wydarzenia wojenne w publikacjach dla dzieci nie pojawiają się często. Ta trudna tematyka wymaga wyważonego stylu i odpowiedniego wprowadzenia najmłodszych w dramatyczne wydarzenia. Marta Józefczyk osadza dobro i nadzieję na tle wojny, dając tym samym lekturę pełną wzruszeń, empatii i mądrości. To bardzo ważna książka, która w subtelny sposób opowiada o trudach wojny i zauracza swym ciepłem, które płynie z domu Żabinskich. Książka o wielkich sercach i bohaterskich czynach.

To pełna wzruszeń i humoru opowieść o niezwykłej działalności Państwa Żabińskich- właścicieli warszawskiego Zoo, którzy podczas II wojny światowej pomagali Żydom oraz osobom potrzebującym. Byli uczynni i szlachetni, narażali swoje życie i bezpieczeństwo, aby pomagać, mimo gróźb utraty życia. Odważni, dzielni, kochali zwierzęta, ratowali ludzi. To książka o trudnych czasach i pięknych ludziach. To cudna, wzruszająca, trzymająca w napięciu opowieść, od której nie można się oderwać. Poruszany ciężki temat wojny, ale przedstawiony w subtelny sposób, bez brutalności i przemocy. To historia, którą trzeba pamiętać. Polecam z całego serducha ❤