Lilka. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska we wspomnieniach i listach (okładka  twarda, wyd. 09.2015)

Lilka, czyli Maria Pawlikowska-Jasnorzewska była nieprzeciętnym dzieckiem. Pierwszy wiersz napisała, gdy miała sześć lat. Pisała wszędzie i na wszystkim, a potem porzucała wiersze, jak paw gubi pióra. Mama-Mamidło chodziła i zbierała wiersze, gromadziła je w jednym zeszycie. Po ojcu -Wojciechu Kossaku-odziedziczyła talent do malowania.
Lilka była inteligentna, zdolna, towarzyska jeśli miała dobry nastrój, subtelna. Była wielką indywidualnością. Odbierała świat inaczej niż wszyscy i dlatego często jej nie rozumiano, i uważano za dziwaczkę. Otulona kolorowymi tiulami przypominała delikatnego motyla.

Mariola Pryzwan- z wykształcenia polonistka, z zawodu bibliotekarka, a z zamiłowania biografistka zebrała w jednej książce wspomnienia i listy związane z tą najpopularniejszą polską poetką żyjącą w latach 1892-1945. Dzięki temu możemy poznać jej dzieciństwo, styl życia, stosunki panujące w rodzinie, sposób tworzenia, a także jej miłości i przyjaźnie.

Jak zachowali Lilkę w pamięci najbliżsi, przyjaciele i znajomi?

Zofia Kossak-stryjeczna siostra Lilki-,,ona ma olbrzymi talent, po prostu olbrzymi; nawet trudno sobie wyobrazić, jak wielki i oryginalny. (...) Ogromny talent Lilki Pawlikowskiej wisi w powietrzu jak storczyk i jak stokrotka kwitnie ślicznie, dla znawców, ale tylko trzeba mu gleby koniecznie, jakiejkolwiek, ale gleby."

Magdalena Samozwaniec-siostra Lilki-,,Jednym z najpiękniejszych atrybutów Lilusi były włosy. Ach! Jak ja jej ich zazdrościłam! Z figurą było u niej gorzej. Wtedy nie umieli leczyć krzywicy. Zrobili jej krzywdę, co zaciążyło na późniejszym jej życiu. Nosiła ortopedyczny gorset. Maskowała go woalami, szalami, pelerynami i właśnie włosami".

Siostry piły często kawę z Julianem Tuwimem, Jarosławem Iwaszkiewiczem, Kazimierą Iłłakowiczówną, Stefanem Żeromskim. Zadawały się z cyganerią.

Dużo wspomnień związanych jest z trzema mężami poetki. Małżeństwo zawarte podczas I wojny światowej z Władysławem Bzowskim było wielkim nieporozumieniem. Bzowski chciał, by Lilka była zwykłą żoną przy mężu, nie rozumiał jej. Ona pełna niechęci do męża malowała aluzyjne obrazki i podrzucała mu je w widoczne miejsca. Kiedy uzyskała rozwód z pierwszym mężem wyszła za mąż za Jana Pawlikowskiego. ,,Po kilku latach ten związek dwóch dusz zaczął ciążyć".
Dopiero trzecie małżeństwo z młodszym o dziesięć lat Stefanem Jerzym Jasnorzewskim było udane, a Lotek jak nazywała męża poetka, zapewnił jej bezpieczeństwo i nie wymagał, by rzuciła pisanie i zajęła się pracami domowymi.

Publikacja ,,Lilka. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska we wspomnieniach i listach" ukazała się w 70-tą rocznicę śmierci poetki, która przypada w 2015 roku. Najnowsze wydanie zawiera dodatkowe materiały ikonograficzne, wspomnienia, zdjęcia, akwarele i inne dokumenty związane z jej życiem.

Myślę, że dla rozmiłowanych w poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ta pozycja jest obowiązkowa:)

Więcej znajduje się tutaj:http://magiawkazdymdniu.blogspot.com/2015/10/lilka-maria-pawlikowska-jasnorzewska-we.html#gpluscomments

Rodzina Kossaków pielęgnowała zamiłowanie do sztuki, znajomości kultury. W takich warunkach wzrastały wszystkie dzieci. Dzięki takiej atmosferze mała Maria bardzo wcześnie zdobyła subtelne wyczucie i wrażliwość na język, które cechuje również odmienną sztukę jej siostry, Magdaleny Samozwaniec, autorki słynnej, pełnej cynizmu i humoru książki „Z pamiętnika młodej mężatki”. Twórczość poetki i dramatopisarki była odmienna od tej proponowaną przez jaj siostrę. Maria Pawlikowska – Jasnorzewska dzieli się ze swoimi czytelnikami uczuciami. Jej bardzo kobieca poezja sprawiła, że zyskała uznanie. Z jej twórczości wyłania się postać delikatnej kobiety bardzo wrażliwej na doznania.
Mariola Pryzwan wprowadza nas w świat poetki. Czyni to równie subtelnie, jak sama artystka. Tam rys, tu kreska, tam cień, a tu troszkę koloru i tym sposobem maluje postać, która wydaje nam się bliska i żywa, potrafiąca cieszyć się chwilą, zmagać z trudami życia, potrafiącą płatać figle, zaczytywać się w klasyce, prowadzić bogate życie towarzyskie. Autorka biografii pozwala nam przyjrzeć się postaci słowiańskiej Safony z różnych stron, zabiera nas w podróż po wspomnieniach najbliższych artystki oraz tych, którym przyszło z nią pracować, a także badać jej teksty. Niedługie rozdziały odsłaniające koleje życia wzbogacone licznymi reprodukcjami zdjęć oraz obrazów sprawiają, że lektura wciąga, a autorce udaje się zarazić miłością do historii największej polskiej poetki miłości.
Dużym plusem biografii jest prosty język, dzięki czemu może po nią sięgnąć każdy. Liczne zabawne anegdoty sprawią, że będzie to interesująca lektura również dla osób, które poezją i poetami się nie interesują. We wspomnieniach mamy obraz kobiety wyłaniający się z twórczości Lilki, ale uzupełniony o zwykłą praktyczność, zalety, wady. Poza oczywistym odkrywaniem losów Lilki poznamy otoczenie w jakim wzrastała, dojrzewała, tworzyła, twórców, z którymi się spotykała.
Książkę polecam każdemu, szczególnie licealistom oraz studentom. Solidne wydanie sprawia, że czerpie się wielka przyjemność z czytania.

Powiedziałabym, że zbiór charakteryzuje możliwa różnorodność tekstów. Oceniam, że będzie to lektura atrakcyjna dla czytelników zainteresowanych twórczością Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, ale osoby takie jak ja, nie pałające szczególnym uczuciem do poezji, także nie będą zawiedzione. Lilka nakreśla obraz legendy w sposób całkowicie inny niż może to zrobić encyklopedyczna notatka czy komentarz w podręczniku do języka polskiego. Pewne wyznania dotyczące poetki powtarzają się w sposób podobny w kilku źródłach, dajmy na przykład opisy charakterystycznych, przypominających motyle strojów poetki, relacje dotyczące jej związków z mężczyznami oraz stosunków z siostrą. Nie jest to przegląd przez najważniejsze wydarzenia z życia oraz twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, ale nie sądzę, żeby taki był cel tej książki. Jest ona o wiele ciekawsza niźli kompendium wiedzy o autorce, trzymające się twardo dat życia i śmierci. Propozycja Marioli Pryzwan to gawęda o Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Niektóre ze wspomnień są długie i szczegółowe, inne to zaledwie krótkie fragmenty, wypisy, szkice wypowiedzi. A jednak wszystkie współgrają, uzupełniając się w sposób ze wszech miar artystyczny, poetycki, przypominający może niedookreśloną akwarelę.

Pełna opinia: http://pannakac-pisze.blogspot.com/2015/10/lilka-maria-pawlikowska-jasnorzewska-we.html

więcej: http://zakurzone-stronice.blogspot.com/2015/10/liliowa-poetka-recenzja-ksiazki.html

[...]W środku uwagę przyciągają liczne ilustracje. Choć nie wszystkie z nich są podpisane (a powinny) takie urozmaicenie jest bardzo dobrym pomysłem, szczególnie że nie są to tylko fotografie – ponieważ poetka miała także uzdolnienia artystyczne, jak jej ojciec, doskonale malowała, jej akwarele i szkice zdobią karty książki, łącznie ze zdjęciami samej Lilki i ważnych dla niej osób – mamy Małgorzatę Samozwaniec, Zofię Kossak, rodziców Marii i wszystkich trzech mężów. Największe wrażenie robią jednak całostronicowe reprodukcje portretowych fotografii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, dzięki którym możemy się jej bardzo dokładnie przyjrzeć, chociaż żadna z nich nie jest kolorowa i w jakości HD. Pozycja jest wydrukowana na dobrej jakości białym papierze, ładną, staranną czcionką, a podziały między kolejnym rozdziałami książki są bardzo widoczne; na końcu umieszczono jeszcze praktyczny indeks, dzięki któremu odnajdywanie informacji w książce nie jest żmudne i denerwujące oraz dość szczegółowe kalendarium twórczości poetki. Słowem, przegląda się z chęcią, choćby dla samego oglądania zdjęć i rysunków, które w większej części są niepublikowane w Internecie. [...]

więcej: http://zakurzone-stronice.blogspot.com/2015/10/liliowa-poetka-recenzja-ksiazki.html

Przede wszystkim jestem pod wielkim wrażeniem wydania niniejszej biografii. Piszę to nie ze względu na to, że otrzymałam tę książkę dzięki uprzejmości wydawnictwa MG i tak należy. Nie! Książka jest bez dwóch zdań pięknie i solidnie wydana. Twarda oprawa, "czytelny" druk, adekwatnie rozmieszczone ilustracje i fotografie.
Cała treść jest podzielona na rozdziały - jeżeli mogę to tak określić. Chodzi bowiem o to, że mamy tu wypowiedzi, opinie i wspomnienia różnych osób - bardziej, bądź mniej powiązanych z życiem i postacią poetki. Są wypowiedzi siostry - Magdaleny Samozwaniec, drugiego męża Lilki - Zygmunta Szatkowskiego, aktorki - Zofii Jaroszewskiej, poety - Jarosława Iwaszkiewicza, poety i przyjaciela - Antoniego Słonimskiego, publicysty i poety - Jana Lechonia i wiele, wiele innych. Są wreszcie listy samej Jasnorzewskiej do swych bliskich i przyjaciół.

Maria Pawlikowska - Jasnorzewska była wyjątkową poetką, ale również bardzo ciekawą osobowością, co biografia autorstwa M. Pryzwan znakomicie oddaje. Poetka pochodziła ze znanej rodziny, co także miało wpływ na jej życie i twórczość. Biografia fascynująca, w sposób przenikliwy analizująca postać tej wielkiej poetki.