Lekcje chińskiego (okładka  miękka, wyd. 01.2010)

W książce Lekcje chińskiego reporter Washington Post, John Pomfret, zajmujący się tematyką azjatycką, a szczególnie chińską, w obrazowy sposób opowiada o swojej dwudziestopięcioletnej „chińskiej” przygodzie oraz o losach kilku chińskich kolegów ze studiów.

Pomfret, jako jeden z pierwszych Amerykanów, studiował na początku lat 80. w Chinach, które właśnie otwierały się na świat po okresie rewolucji kulturalnej. W akademiku Uniwersytetu Nankińskiego dzielił pokój z kilkoma Chińczykami, podpatrywał codzienne życie i zwyczaje, poznał od środka ten pełen sprzeczności kraj. Do Chin wrócił ponownie, już jako reporter, pod koniec lat 80. – jego relacje z tragicznych wydarzeń na Tian’anamen doprowadziły do tego, że został z Chin wydalony. Po raz kolejny Pomfret mógł tu powrócić dopiero pod koniec lat 90. – został szefem biura Washington Post w Pekinie, tu ożenił się, tu urodziło się jego pierwsze dziecko. W książce Lekcje chińskiego dziennikarz przeplata relację o swoim życiu w Chinach z losami swoich kolegów ze studiów.

Pomfret traktuje losy zaprzyjaźnionych studentów jako pretekst do opowiedzenia najnowszej, niezwykle burzliwej historii Chin, której towarzyszą przemiany ekonomiczne, polityczne, obyczajowe i mentalne na niespotykaną wcześniej skalę. Jego koledzy z wydziału to dzieci rewolucji kulturalnej, którzy na własnej skórze doświadczyli historii przez duże „H”. Pochodzili z miasteczek i wiejskich komun, byli prześladowani przez członków Czerwonej Gwardii albo sami do niej należeli i to oni prześladowali innych. Ich rodziny musiały walczyć o przeżycie w czasie Wielkiego Skoku. W 1978 roku, gdy znów otwarto uniwersytety, dostali się na studia, stając się pierwszym pokoleniem Chińczyków, które wzięło los w swoje ręce. Niektórzy z nich są dziś biznesmenami, niektórzy są członkami wszechmocnej partii komunistycznej, niektórzy z powodu przekonań politycznych wyjechali za granicę. Pomfret, opisując życie „Książkowego Idioty” Zhou, Małej Guan, Starego Wu, nieudolnego dysydenta Songa i partyjnego karierowicza „Wielkiego Blefiarza” Ye, opowiada o ich małych triumfach i porażkach oraz o tym, w jaki sposób Chińczycy jako jednostki, a także i społeczeństwo, radzą sobie z traumatyczną przeszłością oraz poruszają się w nowym świecie rządzonym przez dziwną mieszankę drapieżnego kapitalizmu i władzy komunistycznej.

Wplatając życie swoich kolegów ze studiów w niezwykłą historię współczesnych Chin ostatnich kilkudziesięciu lat, Pomfret pokazuje nowe oblicze Państwa Środka, tłumaczy źródła niezwykłych przemian i zastanawia się nad przyszłością tego kraju.