Krwawe dożynki. 1943 (okładka  twarda, wyd. 08.2023)

💔

Ok

Krwawe Dożynki. 1943. Dwa dni, 3 i 4 listopada 1943r, i "wdzięczna" nazwa - dożynki, idealna by ukryć to co się naprawdę dzieje. A działy się straszne rzeczy - akcja ta pochłonęła ponad 42 tysiące żyć w Majdanku, Poniatowej i Trawnikach. Książka opowiada głównie o losach Estery i Ludwiki, które wyszły z grobu. Dosłownie. Można by było rzec - że to szczęśliwa historia, przecież uszły z życiem, ale czy na pewno? Autor na samym początku zadaje pytanie: czy szczęściem jest wyjście z grobu, gdy zostali w nim pozostali bliscy? Odpowiecie sobie sami, czytając tą książkę. W lekturze oprócz historii Estery i Ludwiki, mamy okazję poznać nie tylko rzeczywistość obozową na podstawie historii innych ludzi, ale także relacje z płonącego getta, ten ból rozdzielnych rodzin. I choć nie są to łatwe historie, choć momentami przez człowieka ciało przechodzą skrajne emocje - czyta się ją wyśmienicie dobrze. Autor fenomenalnie wchodzi w skórę osób, o których opowiada. Czytając książkę, miałam wrażenie że czuje to, co czuły te osoby - czułam ich ból, strach, bezsilność, ale też chęć przeżycia, nadzieję i małe radości, gdy np. uda się kupić (czasami dosłownie) dodatkową chwilę życia. Autor jednak nie rzuca nas na "głęboką wodę", dawkuje emocje, przenosi nas w czasie - na chwilę przed, chwilę po, po latach i w trakcie. Dzięki temu zabiegowi, nie możemy się oderwać, a całość nie wydaje się być, aż tak drastyczna. Generalnie autor wykonał świetną robotę, by przybliżyć Nam jak najlepiej - wydaje mi się, to dość mało znaną historię. I jakkolwiek to nie zabrzmi, uważam że to jest jedna z lepiej napisanych książek o tej tematyce.

Było to moje pierwsze czytelnicze spotkanie z twórczością Mariusza Nowika. W pierwszych dniach września miałam przyjemność przeczytać jego najnowsze dzieło pod tytułem "Krwawe dożynki 1943". Jest to bardzo wstrząsająca historyczna książka. Napisana oczywiście na faktach. Poznałam tutaj między innymi historię Ludwiki Fiszer i jej przyjaciółki Estery Rubinsztejn. Mocno trzymałam za nie kciuki. Miałam nadzieję, że przeżyją ten ciężki czas. Powiem wam tylko jedno, dzielnie walczyły o przetrwanie. Obie panie są prawdziwymi cichymi bohaterkami. Autor Mariusz Nowik stworzył ich historię na podstawie wielu świadectw. Warto ją poznać. Czas dożynek, powinien być czasem radosnym i dziękczynnym za otrzymane (zebrane) obfite plony. Czy w roku 1943 czas żniw był czasem obfitym w plony? W tym czasie wiele niewinnych osób w bestialski sposób straciło swoje życie. Były to dosłownie krwawiące i tryskające dożynki. Jak sam autor pisze, w tym czasie swoje życie straciło: Majdanek — osiemnaście tysięcy osób Poniatowa — czternaście tysięcy osób Trawniki — dziewięć tysięcy osób Do tego wszystkiego należy doliczyć morderstwa w podobozach i innych miejscach, w których grasowali wysłannicy Hitlera na rozkaz samego Heinricha Himmlera. To jest przerażające. Nie mogłam spokojnie czytać tej książki. Same świadectwa powodowały potoki łez. Do tej pory nie mogę pojąć, co takiego zrobili Żydzi, że zasłużyli na taki los. Krwawe dożynki odbywały się w dniach trzeciego i czwartego listopada 1943 roku. Cała ta akcja odbywała się pod kryptonimem "Aktion Erntefest". Czy komukolwiek udało się przeżyć tę haniebną akcję? Czy winni tych zbrodni zostali osądzeni i skazani na zasłużoną karę? Dziękuję autorowi, że zrekonstruował tę straszne dni. Powiem szczerze, że jest to pierwsza książka, w której tak idealnie to odwzorowano. Pierwszy raz czytałam o tych wstrząsających czasach. Mam nadzieję, że winni tych zbrodni teraz smażą się w piekle. Po tej historii z przyjemnością sięgnę po inne książki Mariusza Nowika. Widzę, że w swoje najnowsze dzieło "Krwawe dożynki 1943" włożył całe swoje serce. W idealny sposób opisuje te straszne wydarzenia. Posługuje się językiem zrozumiałym dla dorosłego czytelnika. Ze względu na okrucieństwo opisane w tej książce, polecam ją jedynie dorosłym czytelnikom. Ta książka powinna znaleźć się w każdym domu. Nam nie wolno zapomnieć o tym co wyprawiali żołnierze SS. Warto przeczytać tę książkę. Od razu wam powiem, że nie nadaje się ona dla czytelników o słabych nerwach. Będzie idealna dla miłośników historii i wszystkich interesujących się drugą wojną światową. Z czystym sercem polecam.

Ogrom tragedii i ciężkich emocji, ale jakże ważne informacje, o których trzeba pisać. Tak można podsumować w jednym zdaniu tą książkę. Krwawe dożynki to historia nie tylko Ludwiki Fiszer i Estery Rubinsztejn dwóch kobiet żydowskiego pochodzenia, które dosłownie cudem uniknęły śmierci z rąk nazistów. To opowieści o ludziach, którzy doświadczyli prawdziwego zła i poczuli, jak gorzki smak ma wojna. Pierwsze dni listopada 1943 roku, czyli tytułowe krwawe dożynki, to opis dramatu, jaki rozegrał się w trzech obozach koncentracyjnych na Majdanku, w Poniatowej i w Trawnikach. Plan był jeden zabić, jak najwięcej Żydów. A głównym odpowiedzialnym za te zbrodnie był wydający rozkaz Heinrich Himmler. Książka, jak chyba każda opisująca losy ocalałych i poległych na wojnie nie należy do przyjemnych lektur na wieczorki przy winie. To historia, której nie da się przeczytać na raz. Trzeba oddechu od jednych opisów zbrodni i ludzkiej tragedii do kolejnych. Każda z nich jest bardzo emocjonująca i powoduje, że łzy cisną się do oczu, a niecenzuralne słowa na język myśląc o zbrodniarzach, którzy z zimną krwią mordowali bez żadnego powodu. Danse macabre - znacie to określenie? Jeśli nie to zapraszam do lektury dowiecie się czym był owy taniec śmierci, który naziści traktowali, jako formę zabawy. Ludka i Tusia, czyli wspomniane przeze mnie na początku dwie kobiety ocalałe z egzekucji przeżyły, ale to co musiały przejść na pewno do końca ich życia pozostawiło w sercu i myślach ranę, która nie miała szans się zagoić. To co widziały i czego doświadczyły było gorsze niż śmierć. Całość to historie Żydów ich wspomnienia, zeznania wszystko to co udało się odnaleźć autorowi, który wykonał ogrom wspaniałej pracy poszukując informacji o osobach z tamtego okresu. Liczba ofiar z akcji Dożynki przeraża 42 tysiące zamordowanych i spalonych ciał ludzi, którzy mieli swoje rodziny i przyszłość przed sobą, a zginęli tylko dlatego, że mieli żydowskie pochodzenie. Naziści nie mieli serca i skrupułów zabijali nawet dzieci dlatego warto czytać i pisać o tych książkach, by pamięć o poległych i zbrodniarzach nigdy nie znikła.

Dwa dni listopada 1943 roku, obozy - Majdanek, Poniatowa, Trawniki i ponad 42 tysiące zamordowanych w akcji likwidacyjnej, nazwanej upiornie i przewrotnie "Dożynkami". Autor nie od razu zabiera nas w sam środek potworności. Rozdziały książki ją nam dawkują, przenosząc w czasie - na chwilę przed, chwilę po, tygodnie, nawet lata później, nie szczędząc nam jednak opisów tego, co nawet trudno sobie wyobrazić. Rzeczywistość obozowa przenika się czasem z relacjami z getta, które za moment stanie w płomieniach. Próby ukrycia się, kupienia sobie choć kilku dni życia ("przywykła do płacenia za ludzką uprzejmość, za gesty życzliwości, za każdą pomoc"), później rozdzielanie rodzin i koszmar życia w obozie, chociaż Konzentrationlager - KL - tłumaczyć powinno się jak Kein Leben, czyli żadne życie. Autor przywołuje relacje ocalonych (Ludwika i Estera!), świadków zbrodni, protokoły zeznań i spina je bardzo emocjonalnie, dlatego momentami czyta się tę książkę jak powieść. W czytelniku rezonują historie rodziców próbujących ratować dzieci, Mareczka, którym opiekowały się wszystkie więźniarki, Żydówki, która wierzyła, że racjonalną przemową dotrze do esesmana. Trudno zetrzeć spod powiek obraz komendanta Heringa, który na białym koniu, niczym upiorny jeździec apokalipsy, wjeżdża w tłum więźniów. Nie do zapomnienia po lekturze będą te dwa listopadowe dni, groza zbliżającej się śmierci, rozbieranie się przy dźwiękach muzyki, układanie się na warstwach ciał w głębokim rowie i czekanie na strzał... Poza wiernością źródłom, najcenniejsza w tej książce jest troska autora o to, byśmy w ofiarach zobaczyli ludzi takich jak my. Z marzeniami, nadzieją, kochających swoich bliskich i chcących żyć. Oprawcy też są ludzcy, ale nie w znaczeniu ludzkich, empatycznych odruchów, ale w refleksji, że to faktycznie "ludzie ludziom", a nie jakaś nieziemska siła.

Musiałam odkładać co chwile tę książkę. Nie spodziewałam się, że wywoła ona we mnie, aż tyle emocji i smutku, a nawet płaczu… Widać ogrom włożonej pracy, są tutaj zeznania i wspomnienia przez co książkę mimo trudnego tematu się pochłania. Do tego pisane w przystępnym języku- ogółem spodobało mi się pióro autora, więc będę miała na uwadze, aby przeczytać kolejne jego dzieła. Czytając to wszystko nie mogłam pojąć DLACZEGO? Dlaczego oni? Dlaczego tak się nad nimi pastwiono? Dlaczego nikt tego nie przerwał? Dlaczego m@rdowano dzieci! Kobiety! Niewinnych ludzi!! Dlaczego… jak można być taką bestią, bo na miano człowieka te… osoby, nie zasługują! Nie można o tym zapominać, ta książka powinna być promowana aby dotarła do jak największej ilości osób. Szczerze mówiąc sama niezbyt dużo wiedziałam o tym okresie i bardzo się cieszę, że ta książka znalazła się w mojej biblioteczce. W ciągu dwóch dni, życie straciło ok. 42 000 osób. Nie mieści mi się to w głowie. To TYLKO 48 godzin… Tylko dlatego, że byli żydowskiego pochodzenia. Mężczyźni, kobiety, dzieci… dzieci, które miały całe życie przed sobą. Matki błagające na kolanach, aby ocalało ich dziecko. Nie mieli sumienia, nie mieli serca. Nie litowali się nad nikim. Świetnie się przy tym bawili widząc strach w oczach tych ludzi. Katowali, śpiewali, tańczyli i bawili się używając przy tym oczywiście przemocy. „Scenariusz zawsze był ten sam. Uderzenie pięścią w twarz, powalenie w błoto, kopniaki, uderzenia kijami, skoki na brzuch i klatkę piersiową, aż wreszcie ostatni akt (…)” Będę polecać dalej, bo warto! Ale trzeba brać pod uwagę, że książka nie jest dla każdego, na pewno nie dla wrażliwych osób. *To jest moja prywatna opinia. Zachęcam do przeczytania i wyrobienia sobie własnego zdania. Współpraca.

To nie jest łatwa książka. Jednak żadna w takim temacie nie będzie prostą książką. To jeden z rozdziałów ludzkości, który powinien częściej pojawiać się choćby w szkole. Dlaczego? By ludzie nigdy nie zapomnieli do czego prowadzi bestialstwo. By mieli świadomość że to człowiek jest odpowiedzialny za największe zło jakie pojawia się na świecie. By może ludzie u władzy ślepo zapatrzeni w to co ona im daje nie popełniali tych samych błędów. Nie możemy zapomnieć do czego to prowadzi. Mariusz Nowik przedstawił w swojej książce krótki wycinek z II wojny światowej. Skupił się na masowych zbrodniach, które odbyły się pod koniec 1943 roku. Krwawe dożynki. Aktion Erntefest. Ból. Niemoc. Bezradność. Walka o życie. Bestialstwo. Okrucieństwo. To zdecydowanie trzeba przeczytać. I nigdy nie zapomnieć.

Bardzo intrygująca treść książki, która właśnie tym swoim wnętrzem sprawiała, że podczas czytania miałam wiele różnych myśli i do teraz mam ją w pamięci. 📖

..trzeciego listopada bieżącego roku minie równo 80 lat od pierwszego dnia akcji o kryptonimie „Aktion Erntefest”, co w polskim tłumaczeniu oznacza Operację “Dożynki”, niekiedy określaną również mianem “krwawej Środy”. Na terenie dystryktu lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa została przeprowadzona masowa eksterminacja ludności żydowskiej, której rozkazodawcą i autorem był Heinrich Himmler. Był to ostatni etap obszernej operacji o kryptonimie “Reinhardt” prowadzonej od wiosny 1942 roku, której ostatecznym celem było rozwiązanie kwestii żydowskiej. 42 tysiącom ludzkich istnień w ciągu dwóch dni przestały bić serca. Majdanek, Poniatowa i Trawniki – ziemia tych trzech obozów koncentracyjnych na zawsze została splamiona krwią niewinnych ludzi; naznaczona okrucieństwem, bestialstwem i niewyobrażalną nienawiścią do tych, którzy nie mieli żadnego wpływu na swoje pochodzenie. Mariusz Nowik w „Krwawych Dożynkach 1943” w niezwykle celny i obrazowy sposób, ubierając treść w pełne goryczy, smutku i bezsilności słowa, przybliża czytelnikowi zdarzenia, o których mowa w pierwszym akapicie. Robi to z dużą precyzją i pieczołowitością, gdyż całość stanowią archiwalne zapiski, wspomnienia, a nawet sądowe stenogramy, co istotnie wpływa na budowanie wiarygodności. Obok relacji z płonącego getta, surowych faktów życia obozowego, a także międzyludzkich relacji, autor przybliża również historię dwóch kobiet: Ludwiki Fiszer i Estery Rubinsztejn, które przeżyły zagładę i o własnych siłach wyszły z masowych grobów. Czy miały zatem szczęście, że ocalały? To pytanie (jak i wiele innych), postawione na początku powieści, pozostaje bez jednoznacznej i łatwej odpowiedzi. W pamięci utkwiła mi najmocniej historia małych chłopców – Miecia Eichela (lat 9) i Henia Bursztyna (lat 8), którzy mimo okropnych warunków, dzięki sprytowi unikali schwytania przez Niemców. “Getto nauczyło ich zmieniać się w cienie, przemykać pod murem po szmuglowany chleb. […] Byli jednocześnie zwierzyną łowną i drapieżnikami, małymi, zaciekłymi, pozbawionymi strachu przed śmiercią”. Ten opis budzi we mnie ogromny smutek, ale i podziw. Ci dwaj chłopcy, będąc dziećmi, byli już dorośli. Odstawiając na moment trudną tematykę na bok, muszę napisać, że książkę cechuje potężny magnetyzm. Z jednej strony musiałem ją odkładać, by odetchnąć, z drugiej zaś – nie mogłem się doczekać powrotu i pochłaniania kolejnych stron. Nowik nie zanudza zawartością, nie zalewa czytelnika suchymi danymi, ale koncentruje jego skupienie – przywiązując ogromną wagę do emocji i stężenia dramatu, jakiego doświadczyli ludzie w czasie nazistowskich “Dożynek”. Historia 48 godzin opowiedziana piórem Nowika jest jak ciężki kamień leżący na klatce piersiowej. Gdy odkrywane są jej kolejne karty, oddech traci na lekkości i każde następne zaczerpnięcie powietrza wymaga większego wysiłku. Łzy same napływają do oczu, a serce zgniata niewidzialna dłoń. Wielokrotnie podczas lektury pogrążałem się w zadumie i przerażeniu na myśl, że to ludzie ludziom zgotowali taki los. Treść tej książki boli, ale boleć musi, abyśmy nigdy więcej jako ludzkość nie popełnili podobnych błędów i nie doprowadzili do tak przerażającej tragedii. 42 tysiące martwych serc, 48 godzin, głośna muzyka, taniec, śpiew. Nigdy tego nie zrozumiem.