Wspomnij Phlebasa (okładka  twarda, wyd. 07.2019)

Space opera, czyli piu, piu laserami, wziuuuu statkami kosmicznymi, obcy, przygody, inne światy ... takie Gwiezdne Wojny, ale z ciut większym zachowaniem realizmu. Statki kosmiczne nie manewrują w próżni jak myśliwce z 2WŚ, strzały laserem potrafią odbić się od kryształu i trafić bohaterów (i od nich się już nie odbić). Książka należy do cyklu, ale cykl ma tylko wspólny świat, a bohaterowie w każdym tomie są inni. W związku z czym, można przeczytać niezobowiązująco, bez patrzenia na resztę cyklu. Podobała mi się kreacja świata, tu faktycznie różne książki mogą się sprawdzić, pokazując różne kawałki tego świata. Fajny pomysł na główną postać, chociaż mam wrażenie, że trochę za mało wykorzystana - za mało pokazana "inność". Fabuła - przygodówka w czasach wojny galaktycznej. Nic szczególnego. Zdecydowanie więcej przygody, niż wojny. Ale to całe tło, które poznajemy przy okazji, jest IMHO zaletą tej książki. Takie trochę Starwarsy ale nie w Starwarsach. Jeśli ktoś chciałby przeczytać space operę nie w klimacie Gwiezdnych Wojen, to polecam. Jeśli ktoś chciałby jakąś przygodówkę bez większych aspiracji - również. Jak ktoś woli przewagę science nad fiction, psychologię postaci, dylematy moralne - to nie tutaj.

Wspomnij Phlebasa jest to pierwszy tom dziesięciotomowego cyklu Kultura, opowiadającego o humanoidalnej anarcho-komunistycznej cywilizacji zamieszkującej znaczną część galaktyki. Książkę czyta się lekko i przyjemnie, choć czasami autor za bardzo stara się o czymś opowiedzieć i w efekcie otrzymujemy przydługie akapity ciągłego tekstu, często pomiędzy emocjonującymi scenami potyczek, pościgów i ucieczek. W związku z tym informacje, jakie autor chciał przekazać czasami giną w natłoku kolejnych wydarzeń. Dlatego z początku można poczuć się lekko przytłoczonym nadmiarem opisów wydarzeń, historii różnych cywilizacji - ich rozwoju, ustroju, czy podbojów. Jednak z czasem wszystko zaczyna układać się w spójną całość i można cieszyć się z niezwykle różnorodnego wszechświata, jaki powołał do życia Banks. Autor zawarł w powieści również wiele pytań, na które muszą odpowiedzieć bohaterowie - o cel istnienia, jaki jest sens prowadzenia wojny i wiele innych. Jednak znów ich znaczenie gdzieś po drodze umyka i na pierwszy plan wysuwają się przygody Horzy i jego towarzyszy. Główny bohater, Horza jest postacią bardzo złożoną, która potrafi nas wielokrotnie zaskoczyć i trudno ją jednoznacznie ocenić. Nie waha się zabić, aby zrealizować swój cel, ani podszyć się pod kogoś, żeby coś zdobyć, a jednocześnie nie obca jest mu miłość i współczucie. W książce został ciekawie wykreowany, choć niełatwo go poznać. Dzięki temu przez całą książkę uważnie śledziłem jego losy i byłem bardzo ciekawy, czy uda mu się odnaleźć Umysł i wyjść cało ze wszystkich opresji. Oprócz Horzy, w książce spotkamy jeszcze kilkoro innych postaci, z którymi główny bohater podróżuje i przeżywa kolejne przygody. Są oni całkiem dobrze i ciekawie wykreowani, choć autor nie poświęca im tak dużo czasu jak Horzy, co ma też swoje uzasadnienie w fabule. Na samym końcu książki Banks zawarł kilka dodatków, w których opisuje dokładnie przebieg wojny Idirian z Kulturą, jak to wyglądało z perspektywy obu stron i jaki był wynik tego starcia. Dodatkowo autor zamieścił również informacje, co stało się z bohaterami po zakończeniu książki. Dlatego odradzam zaglądanie na koniec, inaczej można natknąć się na duże spojlery. Przyznam, że byłem tym dodatkiem dość mocno zaskoczony, ponieważ spodziewałem się, że autor w dalszych tomach będzie kontynuował historię z pierwszego tomu, ale jednak nie. A z tego co zdążyłem się zorientować, poszczególne tomy są dość luźno ze sobą powiązane i ich fabuła w mniejszym lub większy stopniu dotyczy Kultury. Wspomnij Phlebasa jest przyjemną, rozrywkową powieścią science-fiction stylizowaną na space operę, choć niepozbawioną wad. Nie żałuję czasu spędzonego z tą książkę, ale wnosi ona nic nowego do gatunku i jest po prostu dobrą i niewymagającą książką. Za możliwość przeczytania książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu Zysk i S-ka! hrosskar.blogspot.com

KOSMICZNA WOJNA W STYLU KINA NOWEJ PRZYGODY Wydawnictwo Zyk i S-ka co jakiś czas raczy nas wznowieniami mniej lub bardziej klasycznych dzieł literatury fantastycznej. Czasem są to książki rewelacyjne, czasem na kolana nie powalają, zawsze jednak warte są poznania i wyrobienia sobie zdania na ich temat. Najnowsza publikacja tego typu, pierwotnie wydana w 1987 roku space opera „Wspomnij Phlebasa”, leży gdzieś pomiędzy. To w końcu niezła, przyzwoicie napisana przygodowa lektura, pozbawiona większej głębi, ale dobrze sprawdzająca się jako czysta rozrywka w kosmicznych klimatach. Był sobie raz okręt fabryczny, który, wiedząc, że już wkrótce zostanie zniszczony, postanowił zostawić coś po sobie i zbudować statek. Statek nie był cudem techniki, złożony z fragmentów przeróżnych jednostek bojowych, nie miał nawet nazwy, a jedynym w pełni sprawnym jego elementem był niewykształcony Umysł. To właśnie w Umyśle okręt pokładał oczekiwania i miał nadzieję, że statek zdoła go dostarczyć w jakieś bezpieczne miejsce. Główna część historii dzieje się w trakcie wyniszczającej kosmos wojny między Idirianami a Kulturą – pomiędzy wiarą a prawem do istnienia. Obie strony konfliktu pożądaj Umysłu, który starają się odnaleźć i zdobyć. Problem w tym, że ten znajduje się na świecie Schar, gdzie żadna z nich nie ma wstępu. W całą sprawę zmieszany zostaje zmiennokształtny Horza, który może mieć szansę dostania się na planetę. Nie wie jeszcze w jakie szalone i niebezpieczne przygody właśnie się wplątał i czym to wszystko może się zakończyć… „Wspomnij Phlebasa”, pierwsza część dziewięciotomowego cyklu „Kultura”, to dziecko swoich czasów. Co prawda autor pierwszą jej wersję napisał dużo wcześniej i dopiero pod koniec lat 80. XX wieku przerobił na wersję, jaką możecie czytać teraz, jednak nie zmienia to faktu, że mamy tu do czynienia z takim książkowym odpowiednikiem Kina Nowej Przygody. Złożonym z klisz, zaludnionym prosto skrojonymi bohaterami – swoistymi twardzielami, wrzuconymi w wir niezwykłych, spektakularnych wydarzeń. Większej głębi tutaj nie ma, jest za to konkretna porcja dobrej rozrywki. Wcale przy tym nie głupiej, o czym warto pamiętać. Jest jednak pewna rzecz, której brak odczułem w trakcie lektury dość wyraźnie. Ponieważ Kino Nowej Przygody (a właściwie szeroko pojęte kino końca lat 80. i 90., bo akurat to określenie jest tworem wymyślonym w Polsce) charakteryzowało się także nonszalancją i humorem, wyraźnym nawet w poważnych tematycznie produkcjach, spodziewałem się, że to samo dostanę i tutaj. Niestety, dowcip wypada akurat dość blado i poważnie. Na szczęście cała reszta, łącznie z naprawdę przyjemnym w odbiorze stylem, który dostarczył mi sporej pożywki dla wyobraźni, zrekompensowała ten brak. W ostatecznym rozrachunku „Wspomnij Phlebasa” to naprawdę dobra książka. Rzecz warta polecenia miłośnikom gatunku, nawet jeśli tematyka kosmicznych wojen i space opary – podobnie jak mnie – bardziej odrzuca, niż zachęca i mam nadzieję, że Zysk wznowi kolejne tomy.