Plon (okładka  miękka, wyd. 02.2023)

Słowo plon, jaki znamy, to jest wszystko, co człowiek może wziąć z ziemi, coś, na co czekał i co dostaje. Plon pszenicy. W języku Wiradjuri są to rzeczy, którymi się oddajesz, ruch, przestrzeń. To też uginanie się pod ciężarem bólu, smutku i starości.  "Jak to możliwe, że Australia, będąca jakoby nowym domem wolności i światła, stała się sceną takiego ucisku i okrucieństwa? Kraj przykryty bezchmurnym niebem, obdarzający powodzeniem i szczęściem tych, którzy mieli przywilej uczynić go swoim ... jak to możliwe, że kraj ów jest spowity mrokiem złych uczynków?" List wielebnego Ferdinanda Greenleafa, pełen pasji i uczuć manifest do Brytyjskiego Towarzystwa Etnograficznego, przewija się przez powieść i spina jej narrację w jedną całość. Uderza mnie w tym niewątpliwie śmiałym świadectwie oddanie autora w niesieniu pomocy rdzennej ludności Australii i całkowite podporządkowanie życia w budowaniu chrześcijańskiej misji. Dowiaduję się rzeczy, których nie byłam świadoma. Aborygeni byli dotknięci przemocą, segregacją i wyzyskiem. Chcąc wymazać rdzenną kulturę, rząd i Kościoły zakazywały używania rodzimych języków i zniechęcały do posługiwania się nimi. Robiły to, przemocą odbierając dzieci rodzinom i zabierając je na misje lub do instytucji wychowawczych. Książka w swej wymowie nie jest aż tak brutalna, jak się spodziewałam, pasjonująco wprowadza w historię kolonializmu i wyzysku Aborygenów, czasy okrutne ale prawdziwe. Ferdinand zbudował misję, będącą schronieniem dla okolicznej rdzennej ludności. W takim właśnie miejscu przebywał dziadek August, która przyjeżdża w rodzinne strony bezkresu Australijskiego buszu na jego pogrzeb. Powieść z pewnością przełamuje tabu, doceniam niezwykłe oddanie i wręcz krzyk w sprawie dziedzictwa własnego ludu i niezgody na niszczenie kultury i pamięci przodków. Książka trafia do serca i bardzo dobrze się ją czyta. Zatrważające, ile ludzkość przelała łez do momentu, w którym jesteśmy tu i teraz. Polecam, świetna lektura na poszerzenie horyzontów, budowanie tolerancji i szacunku do drugiego człowieka.

Super

,,Plon" jest wstrząsającym hołdem złożonym Aborygenom, rdzennym mieszkańcom Australii, w którym znakomicie widać ich dziedzictwo, dojmujące doświadczenia, wpływ przeszłości na funkcjonowanie i istnienie kolejnych pokoleń. Autorka kreśli sugestywne obrazy rozpisane na trzy narracje o zezwierzęceniu kulturowym i egzageracji przemocy spowodowanej kolonializmem, który ma determinujący wpływ na koleje życia ludu.Opowiada o bezdennej krzywdzie, fragmentarycznej pamięci i czasie, nieuniknionych zmianach, trudnych zdarzeniach i kataklizmach w podstawowej komórce społecznej mających kluczowy wpływ na podróż po ziemskim padole łez.To także historia o bolesnym, traumatycznym dojrzewaniu, nieuniknionych konfrontacjach i wyborach związanych z ojczyzną. Ale przede wszystkim o utracie, potrzebie zachowania języka Wiradjuri i własnej kultury oraz o ekosystemie, który odciska piętno na tych, którzy nie potrafią z nim koegzystować.Urzeka mnie kreacja postaci.Złożoność charakterów, postaw życiowych, zindywidualizowane podejście do korzeni. Nie miałam poczucia przesytu -mimo ilości stron. Ujmuje język, metafory, symbolika, odniesienia do tradycji, wierzeń, filozofii,historii i antropologii, liryczna parabola doznań. Spore wrażenie zrobiło przedstawienie okrucieństwa człowieka na człowieku i prób podporządkowania go, bezceremonialne zawłaszczanie ziem i grzebanie w artefaktach.Nie bez znaczenia jest opisywanie przynależności do miejsca,rozpisanie wolności, zróżnicowane podejście do tożsamości i mocny wydźwięk całości, że nic nie jest nam dane na zawsze. Z przyjemnością obejrzałabym film zbudowany na kanwie ,,Plonu", tak wiele tu warstw. Historia do rozwalania w sobie na atomy.Powodująca refleksje o dualizmie ludzkiej natury.O zderzeniu pragnień i potrzeb,przygniatającym testamencie rodowym oraz o codzienności, która depcze bezpowrotnie marzenia. Pozbawia nadziei na to, że walczyć należy do samego końca. Przekład Karolina Iwaszkiewicz.