Pieniądze, seks, wojna, karma (okładka  miękka, wyd. 01.2023)

Tytuł intrygujący, książka także. Warto przeczytać!

Powszechna zmiana. Świat wokół nas ciągle pędzi, przyspiesza zamiast zwalniać, a my nie tylko się w tym pędzie zatracamy, ale nie widzimy często szans na zmianę sposobu funkcjonowania w otaczającej nas rzeczywistości. Czy jest szansa na to, aby coś zmienić? Aby zweryfikować podejście do wszechobecnego konsumpcjonizmu, kultu pieniądza, spraw ekologicznych, czy choćby wobec naszej własnej, określanej przez to wszystko, tożsamości? David R. Loy przekonuje w swojej najnowszej książce, że tak. "Pieniądze, seks, wojna, karma..." to napisany z wielką pasją i elokwencją rozpaczliwy apel o opamiętanie się ludzkości wyobcowanej z biosfery. David R. Loy niczym wytrawny lekarz diagnozuje fundamentalną chorobę współczesności i wytycza rewolucyjną ścieżkę do wyzdrowienia. Ocalenie wymaga gruntownego zrewidowania naszego zaskorupiałego, nawykowego przekonania, że jesteśmy panami otaczającego nas świata, aby – zgodnie z buddyjskim prawem tzw. współzależnego powstawania – uznać siebie za część większej całości. "Bezpośrednie, elokwentne, głębokie przesłanie. David R. Loy zwięźle analizuje podstawowe obszary naszych współczesnych zbiorowych uwikłań w cierpienie – takie jak konsumpcjonizm, obsesja na punkcie pieniądza, kryzys ekologiczny, seksualność, związki osobiste, pojmowanie czasu, używanie języka, tożsamość, świeckość i utowarowienie naszej świadomości. W każdym z tych przypadków w swoich dociekliwych rozmyślaniach o naszej zbiorowej kondycji powołuje się na istotę nauk Buddy." [ „Inquiring Mind” ] Pierwsze cisnące się na usta pytanie brzmi: „o co w tym wszystkim chodzi?”. Z pozoru bowiem bogactwo duchowe objawiające się w bogactwie codziennych doświadczeń stoi nawet dla laika w sprzeczności z pełnym kontemplacji i wycofania buddyzmem. Autor na kolejnych stronach stara się udowodnić, że nie są to mrzonki, a cała koncepcja ma rację bytu. Sama zaś koncepcja polega w największym skrócie na tym, żeby – czerpiąc z najlepszych tradycji buddyjskich nauk – nauczyć się godzić duchowy spokój z pełnią przeżywania oraz z radością czerpaną z małych chwil, które spotykają nas każdego dnia. To krok pierwszy. Kolejnym krokiem jest przełożenie nauk buddyjskiej filozofii na szeroki ruch mający wpływ na całokształt społecznego życia w każdym jego aspekcie. Mowa o takich obszarach jak konsumpcjonizm, obsesja na punkcie pieniądza, kryzys ekologiczny, seksualność, związki osobiste, a także indywidualna tożsamość każdego z nas. Buddyjskie nauki są według autora szansą na swoiste zrewolucjonizowanie każdego z wyżej wymienionych obszarów. Drogą do uświadomienia sobie, że kojarzone z buddyzmem wycofanie, kontemplacja i ciągłe wyrzeczenia w imię „przyszłej nagrody” nie stoją w sprzeczności z radością jaką daje pełnia życia jest według autora zrozumienie, że na żadną nagrodę nie trzeba bynajmniej czekać, jest nią bowiem tak naprawdę każdy dzień i każde mające w nim miejsce dobre zdarzenie. Owym dobrem z kolei da się do pewnego stopnia sterować dzięki pozytywnemu myśleniu, dzięki materializacji myśli oraz dzięki otwartości i nastawieniu, które prowokuje w życiu coś dobrego. Upowszechnienie takiego podejścia jest szansą na pozytywną, społeczną rewolucję, która - tu nie sposób autorowi zaprzeczyć - bardzo by się nam wszystkim przydała. Polecam.

Czy w obliczu kryzysu ekologicznego, rozpasanej konsumpcji i wojen najlepszym rozwiązaniem byłoby porzucenie świata i zostanie buddyjskim mnichem? A może wystarczy niektóre praktyki buddyjskie, jak choćby medytację, włączyć do naszego codziennego życia, by na chwilę uwolnić się od presji szalonego tempa życia i niepokojących wieści z całego świata? David R. Loy w książce o prowokującym tytule "Pieniądze, seks, wojna, karma" proponuje nowatorskie odczytanie nauk buddyjskich w odniesieniu do takich kwestii, jak konsumpcja, propaganda, militaryzm, seksualność czy ekologia. Podkreśla szczególnie dwa czynniki, które powodują, że obecnie konieczne jest raczej poszukiwanie nowych rozwiązań w oparciu o dorobek myśli buddyjskiej niż bezrefleksyjne kultywowanie tradycji: zmianę form i przyczyn ludzkiego cierpienia oraz pojawienie się nowego rodzaju zbiorowego ego, jakim są na przykład korporacje czy systemy propagandowe, które w coraz większym stopniu sterują naszymi pragnieniami i potrzebami. Warunkiem wyzwolenia się z cierpienia niezmiennie pozostaje wykorzenienie jego przyczyn, którymi są trzy trucizny: pożądanie, nienawiść i ułuda; trzeba jednak tego dokonać z uwzględnieniem nowych okoliczności, a przemiana powinna zajść na poziomie indywidualnym i zbiorowym. Dążyć do niej należy tradycyjnie w mądry i etyczny sposób, stosując jednak nowoczesne, czasem wręcz niestandardowe, metody. Loy - profesor filozofii buddyjskiej i porównawczej oraz nauczyciel zen w szkole sanbo - stawia ważne pytania i podejmuje próby formułowania odpowiedzi. Wiele z nich jest trafnych, inne budzą pewne wątpliwości. Jednak nie ze wszystkimi stwierdzeniami i propozycjami autora koniecznie trzeba się zgadzać - nie rości on sobie pretensji do wszechwiedzy czy nieomylności. "Pieniądze, seks, wojna, karma" nie jest gotowym przewodnikiem na drodze ku ostatecznemu rozwiązaniu problemów współczesnego świata. Stanowi natomiast interesujący punkt wyjścia do własnych przemyśleń, w których można - i warto - wykorzystać także inspiracje wypływające z buddyzmu.