Moje życie pełne cudów. Prawdziwa historia kobiety, która dzięki muzyce przetrwała piekło trzech obozów (okładka  miękka, wyd. 01.2021)

Bardzo dobra książka. Choć opowiada o bardzo ciężkich, trudnych czasach, to czyta się ją lekko i szybko. Pozycja obowiązkowa dla osób lubiących tematykę II wojny światowej oraz Holocaustu.

Ciężko się czyta. Mama nie przeszła przez książkę, ciocii bardzo się podobała.

Niezbyt wciągająca książka cieszko się ją czyta

Zuzana Růžičková Wendy Holden Moje życie pełne cudów, w Pradze w synagodze Pinkasa na ścianach zapisanych jest 77 297 imion i nazwisk czeskich i morawskich Żydów, którzy zginęli podczas Holocaustu. Nazwiska należą do osób, które niegdyś cieszyły się szczęśliwym życiem, miały rodziny, przyjaciół, swoje życiowe plany, przeróżne marzenia, a których życie skończyło się nagle, niespodziewanie, niesprawiedliwie. Pozostała po nich jedynie zapisana drobnymi literami, upamiętniająca każdą osobę, mozaika. Wśród tej ilości nazwisk są również członkowie rodziny bohaterki, którym nie dane było przeżyć wojny. Nazwiska Zuzany Růžičkovej oraz jej matki pomiędzy nimi nie ma. Obie przeżyły. Zuzana miała szczęśliwe dzieciństwo, kochających rodziców, którzy zainteresowani sztuką, od małego starali się ją przybliżyć także córce. Matka kochała operę, ojciec dbał, żeby uczyła się języka angielskiego, w wolnych chwilach czytał jej Iliadę i Odyseję. Jej marzeniem jeszcze jako małej dziewczynki była gra na fortepianie. Utalentowana, pracowita, z doskonałą pamięcią do nut świetnie nadawała się, żeby posiąść tajniki, dużo bardziej wymagającego niż fortepian, klawesynu. Wybuchła jednak wojna i marzenia o karierze, musiała zastąpić staraniami, żeby przeżyć. Najpierw pobyt z rodziną w Terezinie, potem z matką w Oświęcimiu-Brzezince, w obozie pracy w Hamburgu, w Bergen-Belsen, gdzie doczekały wyzwolenia. W końcu powrót do Pilzna, w którym nie było już domu, rozpoczęcie życia na nowo, ale również konieczność odnalezienia się w nowej rzeczywistości Czechosłowacji. Tylko dzięki szczęściu, różnym napotkanym w międzyczasie osobom, matce, z którą wzajemnie się opiekowały i wspierały w chwilach choroby i zwątpienia, a także muzyce, a w szczególności ukochanemu Janowi Sebastianowi Bachowi udało się przeżyć Zuzanie. Moje życie pełne cudów jest opowieścią o życiu tej wirtuozki klawesynu, znanej na całym świecie wśród miłośników tegoż bardzo wymagającego, a zarazem niezbyt popularnego współcześnie, instrumentu. Autorka książki opowiadając historię Zuzany Růžičkovej, nie zachowuje chronologii wydarzeń, przeplata perspektywy czasowe, wybiega w przyszłość, żeby zaraz cofnąć się do przeszłości. Dzięki takiemu zabiegowi czytelnik nie będzie tak mocno przytłoczony opowieściami o wojennych latach Zuzany. Muszę przyznać, że bardzo odpowiadał mi taki sposób snucia historii, jak w dłuższym utworze muzycznym, w którym po spokojnym wprowadzeniu, akcja nabiera tempa, coraz bardziej niepokojąc i poruszając, żeby za chwilę na moment się uspokoić i dać wytchnienie. Jest jeszcze jedna rzecz która mnie zaciekawiła podczas czytania, a mianowicie instrument. Nie przypominam sobie, żebym miała okazję widzieć klawesyn na żywo, jego dźwięk słyszałam również jedynie z nagrań bądź telewizji. A Zuzana Růžičková nagrała komplet utworów Jana Sebastiana Bacha na klawesyn. Jednak historia Zuzany to nie tylko koszmar wojny, to także opowieści o muzyce, ciężkiej pracy wykonanej, żeby występować na scenie, mieszkaniu w kraju za żelazną kurtyną, żalu do władz, że przez długie lata nie chciały zezwolić artystce na pracę ze studentami. Zuzana Růžičková wystąpiła również w filmie Niebo nad Auschwitz, w którym jego twórcy Aaron i Esther Cohen - opowiadają losy kilkunastu ocalałych z Zagłady osób, mieszkających przed wojną w Czechosłowacji. Jako dzieci zamknięci w getcie w Terezinie, a pod koniec 1943 roku deportowani do Oświęcimia, wspominają w filmie czasy wojny, a zwłaszcza swojego żydowskiego opiekuna – Frediego Hirscha, który w obu miejscach był ich dobrym duchem, starając się stworzyć dzieciom namiastkę normalnego życia i chronić je przed brutalnością obozu. Chociaż Zuzana przeżyła w młodości, trwający wiele lat koszmar obozów, zawsze mówiła o sobie, że wojna nie okaleczyła jej psychicznie ani fizycznie, dała natomiast możliwość stania się twórcą - człowiekiem, który tworzy coś z miłością, pasją i z myślą o innych. Tym jej darem była muzyka.

Ta książka to świadectwo. Świadectwo ludzkiego bestialstwa, w jaki przerodził się antysemityzm. Wendy Holden podejmując się wyzwania uwiecznienia losów tej zwyczajnej i jednocześnie niezwyczajnej osoby, zapisała w pamięci tysięcy ludzi na świecie prawdziwy wymiar Holokaustu, tak często niestety fałszowany w dzisiejszych czasach. Poprzez pierwszoosobową narrację Zuzany, oprowadza bowiem czytelników po jej życiu, począwszy od pobytu w getcie w Terezinie, a skończywszy na traumatycznych losach w obozach zagłady takich jak Auschwitz czy Bergen-Belsen. W płaszczyźnie tej szokują oczywiście liczne opisy rzeczywistości, jaka stała się codziennością bohaterki, jak chociażby ten ukazujący drastyczne sceny podczas selekcji, gdzie rozdzielano matki z dziećmi. Opisów obozowego życia nie da się zapomnieć, gdyż to niewątpliwie prawdziwe świadectwo tamtych, strasznych czasów. Należy niewątpliwie wspomnieć, że autorka ukazując życie Růžičkovej, przeplata między sobą różne plany czasowe pod postacią jej dzieciństwa, lat wojennych i późniejszego życia w komunistycznym kraju. Taki układ chronologiczny to dość ciekawe ujęcie życia bohaterki, gdyż ukazane zostaje z kilku perspektyw - od znanej na całym świecie klawesynistki po pozbawioną tożsamości Żydówkę, skazaną na śmierć. Zabieg ten wyzwala także swoisty efekt zaciekawienia tym, jak potoczą się jej losy i czy jeszcze kiedykolwiek zagra. Muzyka to drugoplanowy bohater tej opowieści. Muzyka przewijająca się przez wszystkie strony książki, począwszy od ukochanych kompozycji Bacha po znienawidzony marsz Marinarella, jaki wybrzmiewał podczas orgii esesmanów w Auschwitz. Muszę przyznać, że pasja bohaterki do muzyki oraz wszelkie refleksje dotyczące jej wpływu na życie Zuzany, wywoływały we mnie sporo emocji i wzruszenia. Ten talizman, jak podkreślała Růžičkova, rozbrzmiewa bardzo głośno w tej opowieści, a jego symbolem są zniszczone ręce bohaterki, która pomimo tego, osiągnęła taki światowy sukces. Bohaterka przedstawiając historię swojego życia poddaje pod dyskusję bardzo ważne pytania dotyczące Holokaustu, które po skończonej lekturze nadal rozbrzmiewają w mojej głowie. Co ważne, definiuje w tym kontekście także przyzwoitość, dochodząc do wniosku, że to warunki zewnętrzne określają to, jakimi ludźmi jesteśmy. Często wspomina również o poczuciu winy za ocalenie i co chyba najbardziej zadziwia, uzasadnia swój brak poczucia zemsty wobec niemieckich oprawców. Zuzana Růžičkova zmarła dwa tygodnie po serii wywiadów, jakich udzieliła Wendy Holden, ale dzięki niej i rzetelności dziennikarki, książka ta stanowi kolejną cegiełkę w budowaniu prawdziwego obrazu tego, czym był Holokaust. I takie wartościowe publikacje warto czytać.

Bardzo stronię od powieści, które nie tylko są historyczne, ale i biograficzne. Często mam wrażenie, że mimo iż Polska (i nie tylko) wiele wycierpiała przez nazistów, to nie wiele wiem o ludziach, o których czytam. Wiele razy słyszałam, że to WSTYD nie interesować się historią Polski, ale osobiście uważam, że to co wyniosłam ze szkoły jest wystarczające, a nie mam powodu by na siłę sobie wpychać do głowy informacje, o których i tak nie będę miała z kim porozmawiać. Nie wspominając już o tym, że zawsze mam złamane serce. Jako dziecko byłam na wycieczce w Obozie Koncentracyjnym w Oświęcimiu (mieszkałam wtedy w Małopolsce) i do dziś dzień pamiętam ile trudnych i strasznych rzeczy tam zobaczyłam. Jak mocno czułam cierpienie ludzi, którzy tam zginęli. Kiedy przybyła do mnie powieść „Moje życie pełne cudów”, pomyślałam, że to może być coś co pozwoli mi się otworzyć na literaturę wojenną. Poznajemy Zuzanę jako szczęśliwą dziewczynkę, a zaraz potem oddajemy się historii i wspomnieniom o tym jak z chwili na chwilę straciła wszystko, jak naziści odebrali jej wszystko co kochała, a ona mimo wszystko nie poddała się. Przetrwała dzięki muzyce i swojej wewnętrznej sile. Przeżyła rzeczy, o których ciężko mówić czy sobie wyobrazić. Zuzana przeżyła trzy obozy. Nie umiem określić słowami co czuję kiedy myslę o jednym takim miejscu, a co dopiero trzech! Ta historia spisana przez Wendy Holden to jeden wielka dawka emocji. Prawdziwa, smutna, przerażająca, ale nasączona również nadzieją i walką o lepsze jutro, o lepszą przyszłość sprawiła, że pierwszy raz od dawien dawna czułam się zżyta z historią. Autorka powieści wiedziała co tworzy i dzieło porusza już od kilku słów na początku. Już wtedy kiedy Wendy opowiada jak wyglądało spotkanie z Zuzana uroniłam kilka łez, a to nie często się zdarza. Powieść jest poruszająca, chwilami zapiera dech w piersiach. Nie spodziewałam się, że tak mocno będę oczarowana tą opowieścią. Nie spodziewałam się, że tak mną wstrząśnie. Tego nie da się opisać słowami. Po prostu trzeba tę historię przeczytać, poczuć gęsią skórkę i zżyć się z bohaterką. Książka dodatkowo zawiera zdjęcia Zuzaany co sprawia, że jest ona dla nas namacalna, żywa, nie tylko jako postać książki. Także jako najmniejszy fan właśnie takiej literatury serdecznie i ze spokojnym sercem polecam Wam tę powieść.

„Moje życie pełne cudów” to książka o miłości do muzyki, rodziny i umiłowaniu życia. Otrzymujemy niepowtarzalną szansę na poznanie wspomnień wyjątkowej osobowości, światowej sławy klawesynistki, która jako pierwsza nagrała wszystkie utwory na klawisze Johanna Sebastiana Bacha. Nastawiłam się na powieść historyczną, lecz książka okazała się biografią. Tym lepiej, gdyż wspomnienia Zuzany są przesycone prawdziwymi emocjami i melancholią. Autorka większą część historii bohaterki spisała dwa tygodnie przez jej śmiercią. Czytając wyobrażałam sobie szczuplutką, „drobną jak ptaszek” babcinkę opowiadającą swoje przejmujące losy. Warsztat pisarski Wandy Holden jest niesamowicie plastyczny. Wspomnienia Zuzany zostały oddane w taki sposób, że czytelnikowi udzielają się uczucia zawarte na kartkach książki. Kobieta potrafi zarazić swoim zamiłowaniem muzycznym. Polecam w trakcie lektury włączyć sobie popularne utwory Bacha, aby całkowicie wsiąknąć w klimat wspomnień Zuzany Růžičkovej. Szczęśliwe dzieciństwo bohaterki przerywa wybuch drugiej wojny światowej. Dziewczyna wraz z swoją żydowską rodziną trafia do obozu w Auschwitz, gdzie stając się numerem traci swoją tożsamość. „Moje życie pełne cudów” przedstawia do bólu prawdziwy obraz Holokaustu oraz codziennej, niesamowicie trudnej egzystencji w obozach zagłady. Kilkakrotnie podczas czytania wzruszałam się, bądź czułam obrzydzenie i nienawiść względem niemieckich oprawców. Wojna na życiu Zuzany odcisnęła piętno, którego nie da się wymazać. Jednak mimo wszystko historia kobiety potoczyła się szczęśliwie dzięki małym cudom, miłości i pasji. Bohaterka niejednokrotnie odczuwała wyrzuty sumienia, że udało jej się przetrwać to piekło. Dlaczego właśnie ona, gdy ofiar było tak wiele… Polecam tę wartościową książkę, gdyż nie ma w niej ani grama fikcji, jedynie nieprzekłamane wspomnienia płynące prosto z serca.

Rozpocznę od tego, że książka jest zbiorem wspomnień Zuzanny Růžičkovej, światowej sławy klawesynistki, które zostały przez nią opowiedziane w ostatnich dniach jej życia. Dziewięćdziesięcioletniej już wtedy kobiecie bardzo zależało na upamiętnieniu historii, ale też na tym, aby przekazać światu, że to bezwzględnie muzyka i miłość do najbliższych przywróciły jej zdrowie i pozwoliły na dalsze funkcjonowanie w świecie pełnym przeciwności. Na kartach książki przedstawiono nam losy kobiety, która będąc Żydówką stała się osobą niechcianą i którą stopniowo odzierano z tożsamości. Przeżyła osadzenie w Terezinie, w Auschwitz i na końcu trafiła na roboty przymusowe, gdzie powtarzała, że jeśli Auschwitz było piekłem to samo jego dno nosiło nazwę Bergen-Belsen. Mimo głodu, choroby, utraty bliskich i widoku wszechobecnego okrucieństwa nie utraciła wiary w drugiego człowieka. W jej wspomnieniach nie znajdziemy nienawiści do oprawców, a w każdej podłości szukała muzyki, która nieustannie rozbrzmiewała w jej głowie. Odtwarzała w myślach sarabandę Bacha dzięki czemu udawało jej się zachować spokój. Tej cennej melodii nie mogli odebrać jej naziści – była jej, a oni nawet nie wiedzieli, że takowa istnieje. To właśnie dzięki muzyce Bacha po latach została sławna i doceniona. I to właśnie jego muzyce dedykowała tą książkę i te wspomnienia. „Bach mówi nam, że nad nami, czy też przy nas, tkwi zawsze źródło skończonego sensu. Mówi: nie rozpaczajcie. Życie ma sens. Świat ma sens. Tylko nie zawsze go dostrzegamy”. Bardzo polecam książkę. Styl kierowania narracją jest zwyczajny, wyciszony ale niezwykle refleksyjny i poruszający. Dodatkowo umieszczono tutaj fotografie z różnych okresów życia klawesynistki. Postawa Zuzanny „Pokazała nam, że pomimo wojny, holokaustu i totalitaryzmu komunistycznego człowiek może przeżyć życie w poczuciu zadowolenia i spełnienia”.

Poznajcie prawdziwą historię kobiety, której muzyka pomogła przetrwać najgorsze piekło jakie można zgotować człowiekowi. Wojna zniszczyła wszystko, a Zuzanna Růžičková postanowiła otworzyć przed nami swoje serce i wrócić jeszcze raz do tych dramatycznych wydarzeń, kiedy walczyła o każdy kolejny dzień, a dzięki muzyce odnalazła siebie na nowo. Zuzanna miała beztroskie dzieciństwo, które drastycznie zostało przerwane przez nazistów. Musiała pogodzić się z tym, że wojna może zabrać wszystko, co kocha, ale walka o przetrwanie, nie pozwoliła kobiecie się poddać. W obozach przeżyła najgorsze piekło i nawet nie będę wspominać o tym, jak bardzo ją podziwiam. Nie trzeba. Tutaj słowa są zbędne. Nie jestem w stanie sobie nawet wyobrazić tamtych czasów i wydarzeń, które na zawsze zmieniły bieg historii. Dlaczego lubię sięgać po takie pozycje? Bo zawsze przypominają jak wiele mamy i jak wdzięczni powinniśmy być za to każdego dnia. Zuzanna przekonała się, że w jednym momencie wszystko może zostać jej zabrane. A droga do wolności jest niewyobrażalnie trudna i wydaje się niemożliwa do przejścia. Tylko dzięki muzyce i miłości nie poddała się i zmierzyła się z najgorszym, aby powstać z dumą i zostać światowej sławy klawesynistką. Mimo wielu trudnych momentów w swoim życiu, kobieta zawsze starała się być pogodna i każdy mógł pozazdrościć jej odwagi. Niestety nadeszła chwila, kiedy Zuzanna zapomniała o sobie i w trosce o najbliższych, jej kariera musiała odejść na bok. Życie bowiem pisze różne scenariusze, dlatego zachęcam Was mocno do poznania historii Zuzanny. Jeśli lubicie taką tematykę, chyba nie muszę Was bardziej namawiać. Dodam jeszcze, że w książce zamieszczone są zdjecia głównej bohaterki, co pozwala nam się z nią zżyć jeszcze bardziej i przeżywać jej historię podwójnie.

📖Nie będę udawać, zawiodłam się na tej pozycji. Chciałam czegoś więcej! To bardziej biografia, niż powieść wojenna, no może trochę na granicy..., a ja niestety nie przepadam za tego typu historiami. Zaczyna się bardzo błogo i o ile sam początek jest dość interesujący, to późniejsze sto stron wydawało mi się być o niczym. Ale już historie obozowe wciągałam na raz! 📖Ja przywiązuje się do bohaterów przede wszystkim przez dialogi, nie tylko przez wtargnięcie w głąb ich duszy, ale także przez zaczepki, słowa, rady czy sentencje, tu mi tego zabrakło. O ile czytało się bardzo dobrze, (to co ta kobieta przeżyła przyprawiło mnie o dreszcze) o tyle liczyłam bardziej na powieść wojenną niż historia życia bohaterki z najdrobniejszymi szczegółami. 📖 Zuzanna od dziecka zakochana była w muzyce, słyszy ją niemal na każdym kroku i chce aby towarzyszyła jej do końca świata. Sielankowe i skoczne dzieciństwo przerywają naziści, ich zakazy i nowy ład świata. Wszystko co kocha zostaje jej po kolei odbierane. Tułając się po trzech obozach rozpoczyna brutalną walkę o życie. 📖 To zlepek cudów, szczęśliwych zrządzeń losu dzięki którym główna bohaterka, a zarazem autorka przetrwała dziwne i tragiczne sytuacje w swoim życiu. Jedno jest pewne, to historia o niezwykłej kobiecie.