Lutosławski Opera Omnia 7. Piosenki dla dzieci (CD)

Przepiękne wykonanie cudownych piosenek - pomimo upływu czasu nadal aktualnych i atrakcyjnych dla dzieci

Dziecięca dusza Lutosławskiego Czy trzeba mieć dzieci, żeby umieć dla nich komponować? Historia muzyki pokazuje, że to bez znaczenia. Schuman, Bartok, Debussy i Szostakowicz potomstwo mieli i pisali świetną muzykę dla młodych. Równie owocnie działali na tym polu kompozytorzy bezdzietni - Szymanowski, Czajkowski i choćby Ravel. Szczególną słabość do „muzyki dziecięcej” miał też Witold Lutosławski. Właśnie ukazała się niezwykła płyta z (prawie) wszystkimi jego piosenkami dla dzieci, nagrana i wydana przez artystów skupionych wokół Narodowego Forum Muzyki (NFM) - Filharmonii Wrocławskiej. Witold i Danuta Lutosławscy dzieci własnych nie mieli. Przysposobili pasierba, późniejszego cenionego architekta, Marcina Bogusławskiego. Cieszyli się też znajomością gromadki pociech swoich przyjaciół, a później – kiedy sytuacja finansowa zaczęła im na to pozwalać – często i bardzo dyskretnie przeznaczali niemałe sumy na pomoc medyczną dla najmłodszych. W kontaktach z otoczeniem Lutosławski zawsze był na serio, formalny, zdystansowany, zapięty na ostatni guzik. Bliżsi znajomi mówią, że zdarzało mu się od czasu do czasu wyzwolić z gorsetu, błysnąć humorem i spontanicznością. Pewnie dlatego tak lubił pisać dla najmłodszych. Piosenki pozwalały mu chociaż na chwilę przestać być „panem od symfonii”. Utwory Lutosławskiego do tekstów przeznaczonych dla dzieci stanowią istotną część jego twórczości. Niektóre z nich powstawały z myślą o najmłodszych wykonawcach i słuchaczach („piosenki dziecinne”), inne skierowane były zarówno do dziecięcych odbiorców, jak i profesjonalnych wykonawców („piosenki dla dzieci”), jeszcze inne pisał Lutosławski dla dorosłych muzyków i dorosłych melomanów. Większość z nich powstała w czasach socrealizmu, kiedy to państwowe były nawet dzieci. W żadnej piosence nie odnajdziemy jednak ani propagandy, ani natrętnej dydaktyki. Lutosławski dbał o dobór tekstów. Krąg autorów z których "korzystał" jest bardzo wyrazisty. Są specjaliści od poezji dziecięcej: Hanna Januszewska, Janina Porazińska, Janina Osińska. Z poetów z najwyższej półki znajdziemy Juliana Tuwima. Jego wiersze kompozytor opracowywał najczęściej. Lutosławskiego piosenki dla dzieci to świat mądry i piękny. Aby stworzyć takie perełki nie wystarczy być tylko wybitnym kompozytorem, trzeba mieć "duszę dzieckiem podszytą" - jak napisał w kapitalnym eseju dołączonym do płyty Rafał Augustyn. Dziecięca dusza Lutosławskiego co i rusz prowokuje go do zabaw dźwiękiem: szczekanie psa w "Słomkowym kapeluszu", czy chrapanie kota w "Kotku". Wspaniale brzmią też instrumentalne ilustracje śpiewu ptaków i meandrująca harmonia w wijącej się wstążce "Rzeczki". Partytury przewidują wykonanie piosenek przez głos (lub chór unisono) z fortepianem lub orkiestrą. Nagranie Wrocławian podąża za stylem, w którym Lutosławski czuł się najlepiej. Piosenki zarejestrowano w wersjach orkiestrowych lub rozpisanych na kameralne zespoły instrumentalne. Kierownik artystyczny projektu i jednocześnie dyrygent NFM zaprosił do nagrania wspaniałych artystów. Poza Filharmonikami Wrocławskimi na płycie słyszymy "specjalistów" od Lutosa: Lutosławski Quartet i LutosAir Quintet. Partie wokalne realizuje przygotowany przez swoją dyrygentkę, Izabelę Polakowską-Rybską, Chór Chłopięcy NFM. Lutosowe miniaturki młodzi chórzyści wykonują z dbałością o intonację. Interpretacyjnie "uchwycili" głosy piosenkowych bohaterów - i co niezwykle istotne - osadzili puenty, które są istotą większości tekstów. Chłopcy śpiewają ciekawie, angażując uwagę słuchaczy na całe 50 minut nagrania. Nie zawsze jednak da się zrozumieć tekst piosenek. Powodem nie jest zła dykcja. Stawiałbym raczej na zbyt mało selektywną realizację dźwięku. Chórowi dzielnie sekundują instrumentaliści. Retoryka ich akompaniamentu jest przejrzysta i łatwa do uchwycenia nawet przez niedoświadczonego w muzyce współczesnej słuchacza. Muzycy bawią się jak dzieci, przekomarzają z chórzystami. W nagraniu nie słychać różnicy wieku. Młodzi śpiewacy i ich starsi koledzy tworzą wspólny świat, pełen spontaniczności i świeżości. Dawniej piosenki Lutosławskiego były dość popularne w szkołach. "Pióreczko" i "Idzie Grześ przez wieś" śpiewało się nawet na podwórkach. Dzisiaj królują utwory infantylne, z prostackim akompaniamentem i marnie napisane. Czy jest możliwy renesans twórczości Witolda Lutosławskiego? Zdecydowanie tak. Wszystko zależy od rodziców i nauczycieli. Omawiana płyta może w tym wydatnie pomóc. "Piosenki dla dzieci" Witolda Lutoslawskiego to wspaniały pomysł na prezent nie tylko z okazji Dnia Dziecka. Pozycja obowiązkowa w każdym domu i w szkole. Robert Majewski