Dzieci Kazimierza (ebook)

Moje pierwsze skojarzenie po rekomendacji książki „Dzieci Kazimierza” wskazywało, że lektura może dotyczyć miasta Kazimierz tudzież historycznych kwestii władców Polski o tymże imieniu. Moja pierwotna percepcja zrodziła się nie bez powodu – książka zarekomendowana była przez znanego, polskiego socjologa stąd moje zasugerowane wyobrażenie co do potencjalnego obszaru jej dociekań. Nie mogłam się bardziej mylić! Książka „Dzieci Kazimierza” nie ma ani z miastem Kazimierz ani z polskimi królami o tymże imieniu nic wspólnego. Pozycja ta ma natomiast charakter studium socjologiczno-antropologicznego magicznie nałożonego na międzypokoleniowe dzieje pewnej rodziny. Owa magia wynika z kilku czynników. Pozycja ta jakkolwiek pisana z rzetelnego, niemal naukowego punktu widzenia – pisana jest przez osobę do wyżej wspomnianej rodziny przynależącą. Czy można zachować obiektywizm pisząc o własnej rodzinie i jej dziejach? Tego tu nie zdradzę, ale zapoznanie się z lekturą da czytelnikowi pełną odpowiedź na tak postawione pytanie. Innym czynnikiem potęgującym wartość tej lektury jest fakt, że nie jest ona zwyczajną sagą rodzinną, mimo że dzieje rodzinne tworzą jej strukturę. Ta opowieść o rodzinnych dziejach odbywa się w sposób subtelny, uwikłany w siatce społecznych i historycznych zależności. Autor z racji swojego wykształcenia i naukowych zainteresowań znakomicie operuje przybliżaniem czytelnikowi perspektyw społecznych niezbędnych do ilustracji opisywanych wydarzeń w kontekście zarówno kulturowym, historycznym jak i psychologicznym. Bo jak inaczej, jeśli nie przez grę perspektywami określić historię rodziny Garapichów ukazaną w kategorii polaryzacji społecznej i oscylującą w kategoriach dzieci z prawego i nieprawego łoża. Co więcej – ten wrażliwy, rodzinny temat nie jest jedynie tematem dotyczącym przodków i przeszłości, bo sam autor snuje pewne dywagacje dotyczące jego własnej osoby. Historia Garapichów, w szerszym kontekście społeczno-historycznym, nie jest historią odosobnioną. Zdrady, potomstwo spoza małżeńskiego łoża i rodzinne animozje to popularne tematy tabu. Autor „Dzieci Kazimierza” dzielnie bierze w swojej opowieści te tematy pod lupę tym samym jednak pozostając na rodzinnym kontinuum owych animozji. Książka Michała Garapicha „Dzieci Kazimierza” to przysłowiowy kij w rodzinne mrowisko! Autor rozpocząwszy historyczną analizę rodzinnych historii i dokumentów nie poprzestaje jednak na poziomie biernego obserwatora historii. Próbując zrozumieć zaistniałe procesy historyczne i analizując je w kontekście rodzinnym, zaczyna tym samym ingerować w badaną przestrzeń społeczną rozbudzając silne emocje współczesnych członków, połączonych więzami krwi. Tu też widać niezwykły kunszt inteligencji emocjonalnej autora, który poprzez przynależność od opisywanej rodziny – sam jest zarówno badaczem jak i obiektem swoich badań. Nie jest to zadanie łatwe, zwłaszcza że sam proces badawczy wznieca ogrom emocji i u samego badającego jak i u każdego z członków badanej rodziny, z którymi autor nawiązał lub przynajmniej usiłował nawiązać kontakt. Niechęć do podejmowania rodzinnych tematów tabu, dosłowne i metaforyczne przeszukiwanie rodzinnych grobów i wyciąganie na światło dzienne spraw, o których część rodziny chciałaby najchętniej zapomnieć, poczucie niesprawiedliwości dziejów z jednej i indywidualna interpretacja więzów rodzinnych z drugiej strony przysporzyły wszystkim uczestniczącym w tworzeniu tej książki wielu silnych emocji. Porządkując rodzinne fakty w kontekście społeczno-historycznym autor „Dzieci Kazimierza dokonuje jednak większej pracy niż tylko antologia dziejów rodziny. Michał Garapich dokonuje podwalin do terapeutycznego przepracowania rodzinnie wrażliwych tematów, aby te raz i dobrze przepracowane nie musiały zataczać dalszych kręgów i dotyczyć nowych pokoleń. Takie uwolnienie od powracających w rodzinie wątków ma ogromne znaczenie o oczyszczającym charakterze. Ten efekt katharsis jest jednak zawsze poprzedzony efektem wzburzenia i rozniecenia emocji i w takiej, przypuszczam, rodzinnej atmosferze autor niewątpliwie pracował nad swoja książką. Mimo tego – te silne i często ze sobą sprzeczne emocje nie wdarły się w jego opowieść i nie zamazały jej klarowności. Lektura „Dzieci Kazimierza” w pełni zaspokoiła moje potrzeby czytelniczo-literackie. Co więcej – przybliżyła kontekst historyczny Polski kresowej. Do tego wszystkiego – literackie przeżywanie historii rodu Garapichów niejako zmusiło mnie do rozmyślań nad własną rodziną. Znając rodzinny tryb sekretów, niedopowiedzeń lub wręcz przeinaczania faktów, wzajemnych oskarżeń, niespełnionych oczekiwań i zawiedzionych ambicji – chylę czoła dla autora nie tylko za wysoki kunszt pisarski, solidny warsztat socjologiczno-antropologiczny, ale również, jeśli nawet nie przede wszystkim, za pracę o charakterze terapeutycznym dającą jego rodzinie szansę na przepracowanie tematów tabu i wejścia na nowe tory transparentnych relacji rodzinnych. recenzowała: Ewa Maciąg-Balmforth