Widzialna ciemność (okładka  twarda, wyd. 05.2023)

W BŁOCIE LUDZKIEGO BRUDU „Władca much” to opus magnum Williama Goldinga. Ale opus magnum nie zawsze oznacza najlepsze dokonanie autora, więc za najlepsze, co pisarz stworzył uważa się „Widzialną ciemność” właśnie. No a ta „Widzialna ciemność” powróciła w nowym wydaniu i super, bo w końcu kolejni czytelnicy mogą poznać to dzieło. A poznać warto, wyśmienita to rzecz, niepokojąca, głęboka, intrygująca, ponura i nie dla każdego, ale… No po prosu literatura piękna z wyższej półki, którą znać warto i trzeba, nawet jeśli nie każdy pokocha to taplanie się w błocie, jakie serwuje nam autor. Wyrzutki. Ludzie złamani. Niepasujący. Nieprzystosowani. Matty’ego można nazwać chłopcem, który przeżył. Bo przeżył i to bombardowanie Londynu. Wyszedł z ognia, nagi, zagubiony i nigdy już się w życiu, nawet tym dorosłym, do którego dotrwał, się nie odnalazł. Bliźniaczki Sophy i Toni wyglądem są podobne, działaniami różne, ale to, co robią, kiedy dorastają, jak jedna manipuluje mężczyznami, a druga wchodzi w mroczne, pełne przemocy regiony, pokazuje, że wiele je łączy. I są inni. Każdy ma swoje miejsce w tej układance. Ale jakie? I jaki obraz tworzące? A więc tak – jeśli literatura, to taka, która mnie ruszy, a najlepiej sponiewiera. Złapie za gardło albo za łeb chociaż, przeciągnie, ubrudzi, wstrząśnie, pozostawi pełnym myśli, wątpliwości… Właśnie dlatego czytam literackich enfant terrible, którzy odrzucając pęta i okowy, konwenanse i zasady, nie pieszczą się z czytelnikiem. A dotknąć potrafią do żywego. No i podobnie jest z „Widzialną ciemnością”, dziełem naprawdę znakomitym. Takim z górnej półki, jak to się mówi. Golding, jak masa wielkich pisarzy, dobrego zdania o ludzkości nie ma. Właściwie z jego opowieści wyłania się ponury, gorzki obraz tego, co w nas ludziach najgorsze. Swoją historię opowiada poprzez dość archetypicznych bohaterów, w których odbijają się konkretne złe cechy – nie zawsze bezrefleksyjnie, ale zawsze w sposób, który w nas coś rusza. A wszystko to rusza też i nie tylko te uczucia wyższe, autorefleksję, pochylenie się nad problemami itp., ale i te bardziej rozrywkowe, ot chociażby takie ludzkie zaciekawienie, jak to wszystko Golding połączy. Bo ma co łączyć – wątki, postacie – i fajnie to łączy. Ale co się dziwić, w końcu literacka klasyka i klasa sama w sobie. A czytając to wszystko, wkraczamy w brud tego świata i tych ludzi. A kiedy brniemy przez to całe błoto, nie ma możliwości byśmy też się nie ubrudzili. Pytanie jednak, jak to całe brudzenie na nas wpłynie: czy zostawimy to tak, jak jest, umyjemy się i udamy, że nic nie zaszło czy może wykapiemy się solidnie i przy okazji zmyjemy z siebie więcej brudu, którego nawet nie dostrzegaliśmy? To już zależy tylko od nas samych, sami zdecydujecie. Ale warto pochylić się nad tym, pomyśleć, wgryźć… No i dlatego to taka wielka książka. Mocna, pełna szaleństwa i kontrowersji powieść rozkładająca na czynniki pierwsze nas, świat i to, co robimy – z nim i ze sobą samymi nawzajem (albo samym sobie). Świetnie napisana, może nieco inaczej niż „Władca much”, ale inaczej nie znaczy gorzej: nadal wyśmienicie, treściwie, w sposób, który trafia do serca, umysłu i duszy. Więc tak, polecam, nie muszę – to klasa sama w sobie, a już właściwie wszystko, co tylko mogłem napisać, by rzecz polecić, napisałem – ale dodaję, tak dla formalności. Bo w przypadku tak dobrych książek, jak ta, warto.

Człowieka pociąga piękno. Dlatego nie wiem, czy będziecie chcieli przeczytać powieść „Widzialna ciemność” Williama Goldinga, bo jej bohater jest paskudnie oszpecony. Matty, ocalały z bombardowania Londynu chłopiec, ma twarz potwora. Skrzywdzony przez płonące miasto, skrzywdzony przez ludzi i ich uprzedzenia. W pewnym momencie tory jego życia przecinają się z losami bliźniaczek Sophy i Toni. Ta pierwsza szczególnie odcisnęła swój ślad w powieści, a to tym, jak potrafi wykorzystywać swoją urodę. Czy pomiędzy ładny a dobry można postawić znak równości? „Widzialna ciemność” to powieść, której świeżość chyba nieco przeminęła. Istota zła, ludzka powierzchowność – być może u schyłku lat 70, kiedy książka się ukazała, to były wstrząsające tematy. Teraz wydaje się jedną z wielu publikacji, która je porusza. Niemniej Golding pisze w wyjątkowym stylu. Powiedziałabym, że zachwyca i pastwi się nad czytelnikiem. Przede wszystkim w tej powiesi mamy genialnie wykreowane postacie. Doskonale wiemy, kto jest jaki, co symbolizuje i dlaczego taki się stał. Jest to „eklerek” dla osób lubiących zagłębiać się w psychologię bohaterów. Przygotowani muście być jednak na ogrom refleksji, jakimi owi dzielą się z czytelnikami. Ryzyko polega na tym, czy będziemy chcieli ich wysłuchać. Będę szczera, ja momentami „wyłączam się”. Znacie to uczucie, kiedy w dzieciństwie trzeba było iść na mszę do kościoła. Ksiądz coś gadał, a wy nie mieliście pojęcia o czym. Ja chwilami tak miałam podczas czytania tej powieści. W niektórych fragmentach nie potrafiłam rozgryźć, co dana postać chce mi przekazać. W poprzednim akapicie wyskoczyłam ze słodkim ciastkiem, ale „Widzialna ciemność” przypomina mocną kawę z fusami. Zanurzamy się w breję, która daje nam potężnego kopa i zostawia ślady na zębach. Mamy tu fatalistyczny klimat. Powieść wręcz przygniata beznadziejnością. Trudno mi powiedzieć, czy jest to znak firmowy Williama Goldinga, bo poza tą książką czytałam jedynie „Władcę much”, ale gdybym miała te dwie publikacje porównać powiedziałabym, że „Widzialna ciemność” jest trudniejsza w odbiorze. Sama skala mroku jest porównywalna. Natomiast autor dużo bardziej eksperymentuje ze środkami wyrazu, a efekt jest „nierówny”. Pisarz przechodzi od plastycznych opisów i dobrej obyczajówki w „starym stylu” do natchnionych refleksji, a nawet mistycznych, onirycznych wizji. Wiele w tym niedopowiedzeń, niepewności, przeskoków myślowych. Autor zrywa wątki, aby za jakiś czas łączyć ich nitki misternymi pętelkami. Są tu momenty przez, które płynie się wartkim nurtem i takie, w których brodzimy niczym w bajorze. Drugie podejście do prozy Goldinga utwierdziło mnie w przekonaniu, że to nie jest pisarz dla mnie. Doceniam kunszt, ale nie mam z nim porozumienia. Jego proza jest świetna, ale specyficzna. Jasna w swoim wyrazie, ale mi cały czas towarzyszy myśl, że autor coś przede mną ukrył. W „Widzialnej ciemności” wkradł się też pewien chaos – być może zamierzony – który utrudnia czytelnikowi „szukanie”, a nawet do niego zniechęca. Krótko mówiąc, William Golding, gdzieś wytracił dosadność tego tekstu. Myślę, że jeśli zachwyciła was książka „Władca much” to i ta powieść wam się spodoba. Jest w nich podobny mrok i podobne niedopowiedzenia.

WŁADCA MUCH, to książka, która wyryła się w mojej świadomości i którą ogromnie cenię. To dzieło wybitne i straszne, to celny portret człowieka i jego "człowieczeństwa". Wiedziałam, że muszę przeczytać coś jeszcze Williama Goldinga i sięgnęłam po WIDZIALNĄ CIEMNOŚĆ. Naprawdę nie sądziłam że będzie to aż tak ponura opowieść. Oczywiście spodziewałam się czegoś trudnego, czegoś mrocznego, bo przecież WŁADCA MUCH taki był i słusznie przypuszczałam, że i tu autor sięgnie do najgłębszych zakamarków ludzkiego zepsucia. Stało się - WIDZIALNA CIEMNOŚĆ pogrążyła mnie w CIEMNOŚCI. Trudna, wstrząsająca i budząca fizyczny i psychiczny dyskomfort lektura. Trudno mi powiedzieć, która z książek Goldinga jest ohydniejsza (z braku innych, pasujących słów, wybrałam to). Wprawdzie zdecydowanie mocniejszy związek łączy mnie z WŁADCĄ MUCH, lecz WIDZIALNA CIEMNOŚĆ zdaje się poruszać więcej, stawia szerszy kontekst i jest zbudowana z większym rozmachem. Ja jednak wolę kameralność WŁADCY MUCH, więc ostatecznie wygrywa WŁADCA. O czym jednak jest WIDZIALNA CIEMNOŚĆ? Pisarz rozpoczyna od chłopca, który wychodzi z płomieni bombardowanego Londynu. Chłopiec jest oszpecony, a te niezawinione blizny naznaczają go na całe życie i już zawsze będzie w ich cieniu, narażony na drwiny, kpiny, pomiatanie i niezrozumienie, oraz przemoc. Lecz nie jest to opowieść wyłącznie o Mattym. Chłopiec, który zmienia się w mężczyznę, człowieka "ukrzyżowanego" przez bliźnich jest zaledwie początkiem czytelniczej podróży. Książka podzielona jest na trzy części I MATTY, II SOPHY i III SAM NA SAM, a w każdej mamy inną postać wiodącą, jednak ich losy się łączą i zawsze jest to łączność boleśnie mroczna. Podczas czytania nie będziecie się czuć dobrze, to nie książka na poprawę humoru, to brutalny obraz świata - a najstraszniejsze w tym jest to, że jest to obraz prawdziwy. WIDZIALNA CIEMNOŚĆ jest świetnie wydana przez Zysk i S-ka. Okładka robi robotę, jest rewelacyjnie zaprojektowana przez Macieja Wolańskiego (który projektował także okładkę do WŁADCY MUCH, a jest to jedna z najlepszych okładek w mojej biblioteczce). Ponadto wydrukowano ją na bardzo dobrym papierze o kremowej barwie, która nie męczy wzroku, a i czcionka jest idealna. Tłumaczenie Małgorzaty Golewskiej- Stafiej i Leszka Stafieja również jest na najwyższym poziomie. Jeśli chcecie przeczytać książkę trudną, ale wartościową - to WIDZIALNA CIEMNOŚĆ weźmie was w objęcia i nie puści. ciemność w człowieku Wydawnictwo Zysk i S-ka egzemplarz recenzencki

Powieści Williama Goldinga nie należą do najłatwiejszych, rzucają czytelnikowi liczne wyzwania i nie pozostawiają nas obojętnych na fabułę, ale jednocześnie mocno wciągają, angażują oraz udowadniają jak głęboka i pełna sprzeczności jest ludzka natura. Jestem ogromną fanką "Władcy much" i tego jak autor uchwycił zmiany zachodzące w bohaterach. Czytałam jego książkę wielokrotnie i za każdym razem czułam, że uczy mnie czegoś nowego. Nigdy jednak nie poszłam o krok dalej i nie zmierzyłam się z pozostałą twórczością Goldinga aż do wznowienia "Widzialnej ciemności", która skusiła mnie zapowiedzią treści a zatrzymała przy sobie niebanalnym klimatem. Mówi się, że to najbardziej zagadkowe dzieło autora i świeżo po lekturze śmiało mogę potwierdzić te założenia. Cóż to była za zaskakująca opowieść! Wiele się działo, zarówno na kartach powieści jak i w mojej głowie, ponieważ chaos rozpędzonych myśli nie dał się zatrzymać. Próbowałam analizować wydarzenia, wyciągać wnioski, doszukiwać się ukrytych znaczeń, ale wciąż czuję, że robiłam za mało, by w pełni wykorzystać potencjał tej opowieści. Jest w niej wiele wskazówek do odkrycia, każdy ruch bohaterów wydaje się mieć podwójne działanie a gra pozorów przedstawiona w mistrzowski sposób pozwala rozłożyć na czynniki pierwsze fenomenalnie przedstawione psychologicznie sylwetki. Na pierwszym planie pojawia się trójka istotnych bohaterów. Najpierw poznajemy Metty'ego małego chłopca z wielką blizną na twarzy, który w dorosłym życiu również będzie czuł się napiętnowany. Następnie swój urok uruchamiają bliźniaczki Sophy i Toni, które różnią się charakterem a jednak obie idealnie potrafią manipulować otoczeniem. Każda z tych postaci odegra w tej opowieści kluczową rolę, ale sens ich działań do samego końca będzie niejasny, gdy zatopią się w mroku, ponurej rzeczywistości oraz oczekiwaniach nie zawsze słusznych z moralnymi zasadami. Uwielbiam "Władcę much", ale muszę przyznać, że "Widzialna ciemność" bardziej mi zaimponowała. To była przygoda ponad wszelką miarę, która mocno wpłynęła na mój umysł i wzbudziła wiele skrajnych emocji. Bawiłam się wybornie przerzucając kolejne strony a centralnym punktem okazała się kreacja bohaterów pełna śmiałych teorii do wyczytania między wierszami. Wyjątkowy klimat, inteligencja oraz ponadprzeciętna możliwość analizy sprawiają, że to jedna z najważniejszych książek w moim literackim życiu.

Widzialna ciemność składa się z trzech części. W pierwszej poznajemy Matty'ego, który cudem ocalał z wybuchu bomby podczas bombardowania. Przez swoje blizny wszyscy go unikają, zarówno dorośli, jak i dzieci. W miarę jak dorasta jego bezinteresowna dobroć i tajemniczość przyciągają do niego ludzi. W drugiej części śledzimy jak dorastają bliźniaczki Toni i Sophy, z których jedna wykorzystuje swoją urodę, a druga wplątuje się w przemoc oraz terroryzm. Natomiast w trzeciej części losy tych trojga oraz innych bohaterów splatają się ze sobą w interesującym finale. Z pozoru są to zwyczajne historie, ale bardzo szybko przekonamy się, że wcale tak nie jest, a Golding obnaża w powieści ludzkie słabości i wywleka wszelkie brudy... Wydźwięk książki Goldinga jest przygnębiający i mało optymistyczny. Autor pokazuje bowiem, że w każdym z opisywanych bohaterów czai się tytułowa ciemność - różne zbrodnie, krzywdy, brudy i błędy. Czytając tę książkę ma się wręcz wrażenie, jakbyśmy sami brnęli przez swojego rodzaju błoto i nie sposób się przy tym nie ubrudzić. Widzialna ciemność, podobnie jak Władca much, nie jest lekką książką, ani tym bardziej łatwą w odbiorze. Nie jestem też pewny, czy ją w pełni zrozumiałem, ale na pewno będę chciał sięgnąć po nią za kilka lat, aby przekonać się, jakie wtedy zrobi na mnie wrażenie. Sama książka ma pewne wady, momentami mogłaby być lepiej napisana, mniej chaotyczna, ale z pewnością trudno przejść obojętnie obok niej. Widzialna ciemność to interesująca, choć trudna w odbiorze powieść Williama Goldinga, autora Władcy much. To pełna zagadek historia o walce dobra ze złem, która pokazuje naszą brudną naturę, a wydźwięk książki nie jest zbyt optymistyczny.

„Ruszył w milczeniu, pełen dziwnego smutku i współczucia… dla siebie, okaleczonego człowieka, którego umysł nareszcie zgłębił istotę rzeczy.” Reprezentantka książek, do których warto wracać, przy ponownym czytaniu odkrywać coś nowego, zerkać na scenariusz zdarzeń z innej perspektywy, wyłuskiwać dodatkowy materiał do refleksji. Niewygodna lektura, uwierająca aspektami ciemnej i mrocznej natury człowieka, dwoistości tego, co każe podążać za złem, przymusza do działania w strefie mroku, silnie przyciąga ponad społecznymi hamulcami i nienawiścią do samego siebie, a tego, co powstrzymuje przed unicestwieniem czyste sumienie, wyparcie przynależności do czerni, obronę przed zgnilizną i zepsuciem. Ból, przemoc, odrzucenie, pogarda, perfidna manipulacja, mieszanka skrajnych odczuć i różnorodnych interpretacji. Znakomicie nakreślone portrety kluczowych postaci. Każda z innym wglądem w to, co rozgrywa się w jądrze ludzkiej duszy, obrazem jak stara się nie dopuścić do pełnej świadomości destrukcyjnych skłonności, czym gardzi i czego nienawidzi, a od czego z różnych względów nie może się uwolnić... Bookendorfina

Powieść miała spory potencjał, ale chaotyczny sposób przedstawienia fabuły oraz naszpikowanie jej natchnionymi refleksjami głównego bohatera skutecznie ostudziły mój zapał w trakcie czytania. Źródłem zła w ludzkiej naturze zajmował się Dostojewski, Steinbeck i w tym przypadku obaj zrobili to o niebo lepiej od Goldinga. "Widzialna ciemność" to powieść pełna brudu i zła, dla którego trudno znaleźć jakieś wytłumaczenie. Nie jest to pozycja, którą jakoś szczególnie bym odradzała, ale warto pamiętać, że nie wszystko, co wychodzi spod pióra noblisty, musi nosić znamiona geniuszu.