W roli głównej na talerzu: burak

Jak zacząć przygodę z burakami?

Zwykle buraki kojarzą nam się z dużymi czerwonymi bulwami. Ich barwę zawdzięczają betaninie - naturalnemu barwnikowi, który ma silne działanie antyoksydacyjne i jest niezwykle cenny dla naszego organizmu. Jednak wizyta na dobrze zaopatrzonym straganie można nas zaskoczyć: buraki występuję też  w wersji złotej i białej. Te odmiany buraków pozbawione są naturalnego barwnika, ale nie wartości odżywczych. Świetnie smakują w każdym wydaniu i pięknie wyglądają. Po dokładnym umyciu i obraniu możemy pokroić złotego lub białego buraczka na mandolinie w cienkie jak papier plasterki i dodać do sałatki.

Prosta sałatka z buraka – przepis

• 2 garście rukoli
• ½ pomarańczy
• 100 g koziego sera
• 1 burak
• 2 łyżki pistacje
• Sos winegret

Rukolę wymieszać z pomarańczą, serem i burakiem pokrojonym w cienkie plasterki. Do tego dodajemy 2 łyki posiekanych pistacji i sos: 1 łyżeczkę miodu mieszamy z 1 łyżeczką musztardy, 1 łyżką octu i 1/4 szklanki oliwy z oliwek lub tłoczonego na zimno oleju rzepakowego.

Ile piec i gotować buraki?

Możemy też te złote buraki upiec razem z ich czerwonymi odmianami. Najlepiej każdego buraka zawinąć w folię aluminiową i piec w 170 stopniach przez 1,5 godziny, aż będzie miękki. Pieczone buraki również można dodać do sałatki (pokrojone  w ćwiartki lub kosteczkę), ale świetnie smakują też na kanapce w zastępstwie pomidora, który zimą nie ma tyle smaku i aromatu.

Buraki można też ugotować w skórce w wodzie, ale zachowują mniej smaku i aromatu niż te pieczone. Gotowanie buraków jest najprostsze z możliwych: porządnie umyte buraki w skórce zalewamy wodą i gotujemy pod przykryciem, aż zmiękną. Zajmie to około 1,5 godziny i warto co jakiś czas sprawdzać czy w garnku nadal jest woda. Moja mama zawsze gotuje buraki w szybkowarze. Umyte buraki wkłada do urządzenia, wlewa wodę do połowy garnka i gotuje około 30 minut. Miękkie buraki w postaci nieobranej możemy przechowywać w lodówce kilka dni. Warto je jednak zjeść dość szybko.

Jak kisić buraki?

Tuż przed świętami Bożego Narodzenia w całej Polsce trwa wielkie kiszenie buraków na barszcz. Jednak sok z kiszonych buraków jest niesamowitym naturalnym lekarstwem wspomagającym nie tylko układ odpornościowy, ale dostarczającym też ogromną ilość żelaza. Z niedoborami żelaza boryka się w Polsce wiele osób, a kieliszeczek burakowego zakwasu rozwiązuje ten problem z dwa tygodnie i nie pozostawia skutków ubocznych.

Kiszone buraki – przepis

• Składniki:
• 1 kg buraków
• 5 ząbków czosnku
• Liście laurowe
• Pieprz
• Ziele angielskie
• Sól
• 1,5 litra wody

Do kiszenia buraków potrzeby nam będzie duży słoik. 1 kilogram buraków dokładnie myjemy i kroimy w kostkę lub cienkie plasterki. Do słoika dodajemy 5 ząbków czosnku, 5 liści laurowych, 15 ziaren pieprzu, 5 ziaren ziela angielskiego, 2 łyżeczki soli i 1,5 litra przegotowanej i ostudzonej wody. Wszystko wkładamy do słoika, wlewamy wodę tak, by przykryła buraki. Od góry obciążamy buraki małym talerzykiem (żeby nic nie wystawało ponad powierzchnię wody, bo ryzykujemy pojawienie się pleśni). Odstawiamy w na blat.

Po około 7 dniach poczujemy woń kiszonych buraków. Spróbujmy zakwasu - jeśli uznamy, że jest zbyt mało kwaśny pozwólmy mu się kisić. Jeśli jest w sam raz, możemy go odcedzić i przelać do czystego słoika lub butelki i przechowywać w lodówce. Nie wyrzucaj kiszonych buraków! Można je dodawać do sałatki, wcześniej drobniej posiekawszy. Świetnie smakują też z przesmażona cebulką i jabłkiem. Takie kiszone buraki są też świetnym dodatkiem do hummusu i innych roślinnych past kanapkowych.

Jak zrobić sałatki z buraków?

Poza zaproponowaną wcześniej sałatką ze złotych buraków, pieczone buraki można dodawać do szeregu innych sałatek. Świetnie smakują z serem feta, kozim, ale tez gorgonzolą. Bardzo dobrze smakuje burak, który przed dodaniem do sałatki zostanie potraktowany odrobiną octu jabłkowego i miodem. Wystarczy pokroić upieczonego lub ugotowanego buraka w plasterki, skropić 1 łyżką octu i odrobiną miodu i pozwolić mu postać w tej mieszance kilka chwil - tyle, ile potrzebujemy do przygotowania reszty składników.

Do buraka pasują kawałki pomarańczy, ćwiartki figi, maliny, kawałki gruszki. Burak lubi się ze wszystkimi orzechami, a najbardziej włoskimi i pistacjami. Świetnie dogada się w sałatce z wędzoną piersią gęsi czy kaczki, a także z podsmażoną piersią z kurczaka. Pokrojony w kosteczkę będzie idealnym kompanem śledzika pod pierzynką (z ziemniakiem, jajkiem na twardo, majonezem i parzoną cebulką).

Żeby przygotować pyszną sałatkę warto zapamiętać, że każda sałatka z burakiem potrzebujemy:

• 2 garści czegoś zielonego (sałata rzymska, rukola, szpinak, jarmuż), 100 g czegoś białkowego (kurczak, ser, pierś z kaczki czy gęsi, ser, ciecierzyca, soczewica, nawet z puszki)
• 70 g warzyw (tutaj mamy buraka)
• ok. 50 g owoców (do buraka pasują wymienione wcześniej owoce, ale też granaty)
• garści czegoś chrupiącego (orzechy, grzanki z chleba, pestki dyni lub słonecznika)
• sos (najlepiej sprawdzi się winegret).

Podążając za tą formułą możemy tworzyć liczne połączenia sałatkowe. Moje ulubione to rukola, wędzona pierś z kaczki pokrojona w cienkie plasterki, burak, pomarańcze, pistacje i sos winegret. Bardzo lubię też miks sałat z ciecierzycą, burakiem, granatem i pestkami dyni. Niezwykłe w tych sałatkach jest to, że mimo bazowania na buraku wszystkie kombinacje smakują inaczej.

Jak zrobić buraczki na gorąco?

Przez kilka lat uchodziłam w naszej rodzinie za mistrzynię buraczków na gorąco. Zachwycali się nimi wszyscy. Pewnego dnia teściowa poprosiła mnie o przepis i bez mrugnięcia powieką wyciągnęłam z szafki słoik buraczków wyprodukowanych przez niewielką rodzinną firmę z Mazowsza. Nikt nie mógł uwierzyć, że karmię ich gotowcem i że ten gotowiec jest taki pyszny. Dla mnie te buraki to mistrzostwo świata - idealnie kremowe, słodkie, z delikatną nutką cebuli. Próbuję odtworzyć ten smak za każdym razem, kiedy akurat w okolicznym sklepie zabraknie moich ukochanych buraków.

Buraki na gorąco – do obiadu! Przepis

Składniki:

• 1 kg buraków
• 3 łyżki masła
• 2 łyżki oleju
• ½ cebuli
• 1 łyżka cukru
• 1 łyżka octu jabłkowego
•  

Jak je robię? 1 kilogram pieczonych buraków ścieram na tarce o grubych oczkach. Na dnie garnka rozpuszczam 3 łyżki masła i 2 łyżki oleju i przesmażam na nich 1/2 cebuli drobno posiekanej. Dodaję buraki, 1 jabłko starte na tarce o grubych oczkach, szczyptę soli, 1 łyżkę cukru i 1 łyżkę octu jabłkowego.

Gotuję na wolnym ogniu, aż jabłko zmięknie i wszystko będzie gorące. Próbuję (koniecznie!) i dodaję albo trochę octu, jeśli buraczki są zbyt mdłe albo ciutkę soli, jeśli jej brakuje. Serwuje je z kaszą gryczaną, falafelami, kotletami mielonymi, gulaszem, policzkami wołowymi. Sama najbardziej lubię je jeść bez niczego.

Sok z buraka – jak go przygotować?

Osoby zmagające się z niedokrwistością i kobiety w ciąży zachęca się do picia świeżego soku z buraków. Jak się go robi?

Najprostszy koktajl z buraka

Składniki:

• Dwa buraki
• 1 jabłko
• Odrobina soku z cytryny

 Najprościej - wystarczy dwa buraki i 1 jabłko przecisnąć przez sokowirówkę lub wyciskarkę wolnoobrotową, dodać odrobinkę soku z cytryny i wypić po 30 minutach.

Soku z buraków nie powinno się pić bezpośrednio po wyciśnięciu. Taki sok jest podobo zbawienny dla układu pokarmowego, moczowego, ma działanie przeciwzapalne, zwiększa ilość żelaza we krwi. Nie można jednak z nim przesadzić, ponieważ buraki zawierają szczawiany wpływające na powstawanie kamieni w nerkach i potrafią skutecznie obniżyć ciśnienie. Dlatego warto ograniczyć się do szklanki soku dziennie.

Koktajl z buraka – idealny pomysł na smoothie

Buraki nadają się też do przyrządzenia koktajli. Możemy w wyciskarce wolnoobrotowej wycisnąć np. 1 średniej wielkości buraka, 1 jabłko, 1 szklankę malin i 1 banana. Możemy też buraka posiekać bardzo drobno i wymieszać z tymi wszystkimi składnikami w blenderze o ostrych nożach. Otrzymamy wtedy zawiesiste smoothie - idealne na drugie śniadanie.  

Zamiast malin możemy do soku dodać kawałki ananasa oraz odrobinę jogurtu greckiego lub mleka roślinnego, kawałek imbiru, trochę cytryny. Wszystko zależy od tego, jaki efekt chcemy uzyskać – burak jest wdzięczny i dobrze działa zarówno ze słodkimi owocami (jak banan czy maliny) jak i nieco bardziej wytrawnymi smakami.

A wy? Jak lubicie wykorzystać buraka w kuchni? Dajcie znać w komentarzach.

Więcej artykułów znajdziecie na Empik Pasje w dziale Gotuję.

Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com