Jak ustawić kolumny stereo? Podstawowe zasady akustyki i rozmieszczenia kolumn

Kina domowe w konfiguracji 2.0 wzwyż, czyli aż do 7.1, pozwala na uzyskanie dźwięku przestrzennego w warunkach domowych. W przypadku modelu 2.0 tworzą go tak zwane kolumny stereo, czyli dwa kanały odpowiedzialne za odtwarzanie osobnych partii jednej ścieżki dźwiękowej: i tak np. gitara prowadząca dociera do słuchacza z prawej strony, a wspierająca z lewej. A jak ustawić kolumny stereo, by najbardziej efektywnie pełniły swoje role?

Rola akustyki w rozmieszczeniu głośników kina domowego

Kwestia akustyki jest tematem niezwykle obszernym, a zagadnienia takie jak „podstawy akustyki” są rozpatrywane we wielostronicowych publikacjach i dotyczą skomplikowanych pomiarów. Na potrzeby tego artykułu, a przede wszystkim osoby chcącej w sposób prawidłowy rozstawić dwie kolumny dające efekt stereo, wystarczy zrozumienie ogólnej roli akustyki oraz poznanie jej podstawowych elementów.

Akustyka pomieszczeń w największym uproszczeniu odnosi się do skuteczności rozchodzenia się fali dźwiękowej w taki sposób, by osiągnąć maksymalnie czysty, realistyczny dźwięk. Zależna jest przede wszystkim od ilości oraz rozmieszczenia przedmiotów odbijających tę falę, a także ich odległości od przetwornika – to od nich zależy, w którym kierunku poleci dalej, jak wiele straci po drodze i w jakiej ostatecznie formie dotrze do słuchacza.

Jak ustawić kolumny stereo? Podstawowe zasady

Oczywiście ogromną rolę w jakości dźwięku pełnią same zestawy głośników, a dokładniej ich parametry (między innymi pasmo przenoszenia czy moc). Jednak równie istotne jest ich rozmieszczenie w pokoju względem słuchacza, ścian i ewentualnych przeszkód mogących odbijać lub wypuszczać fale dźwiękowe, takich jak meble czy otwarte okna. Zatem jak ustawić kolumny stereo, by wycisnąć z posiadanego zestawu 2.0 jak najwięcej?

Wysokość postawienia lub zawieszenia kolumn stereo

Bez względu na to, czy dopiero będziesz kupować kolumny stereo, czy już masz swój zestaw, z pewnością widzisz, że różnią się między sobą wysokością. Część sięga około metra, część bliżej 30 cm – na jakiej powinny być więc wysokości względem słuchacza? Kolumny stereo dają najlepszy efekt, gdy znajdują się na poziomie głowy lub nieco poniżej. Te najwyższe dostępne na rynku modele są więc dostosowywane do pozycji siedzącej na sofie czy fotelu, w większości przypadków wystarczy zatem postawić je na podłodze. Niskie głośniki będą z kolei wymagały postawienia na komodzie lub zawieszenia na ścianie w taki sposób, by nie przewyższały wysokości uszu użytkowników.

Kąt skręcenia kolumn stereo względem słuchacza lub ścian

Kąt skręcenia to nic innego jak strona, w którą zostaną skierowane membrany. Kolumny stereo nie powinny stać idealnie prosto, tylko pod skosem, w kierunku słuchacza. Kąt ten należy dopasować w taki sposób, by głośniki były zwrócone ku odbiorcom, ale nie w stu procentach. Dźwięk powinien przelatywać obok uszu, a nie trafiać prosto w twarze słuchaczy. Jak tego dokonać? Najprostszą metodą będzie przyłożenie latarki dokładnie na środku jednej z membran, włączenie jej i obserwowanie kąta padania światła. Skręcaj głośniki tak długo, aż stwierdzisz, że snop pada właśnie w taki sposób, by muskać uszy niewidzialnego odbiorcy (albo pomocnika siedzącego na kanapie). W ten sposób określisz też czy wysokość ustawienia kolumn jest odpowiednia.

Odległość kolumn stereo od siebie nawzajem

Za optymalną odległość, która powinna dzielić kolumnę przednia prawą oraz przednią lewą, uważa się 2 metry w linii prostej liczone dokładnie od środka membran. Zdecydowana większość salonów, sypialni czy domowych centrum rozrywki pozwala na takie ich ustawienie, wystarczy ewentualnie poprzesuwanie mebli. Jeżeli jednak twoje pomieszczenie jest mniejsze, to ta wartość może zostać odpowiednio zmniejszona, grunt, by jej nie przekraczać.

Odległość kolumn stereo od słuchacza

Niemniej istotne w kinie domowym będzie rozmieszczenie głośników względem słuchacza. Znasz już optymalny kąt ich skręcenia – a co z odległością? Wartością bazową w jej dobraniu będzie odległość głośników od siebie nawzajem, na potrzeby artykułu przyjmijmy wskazane wyżej 2 metry. Kolumny mogą stać w takiej samej odległości od słuchacza, co od siebie nawzajem (czyli 2 metry liczone w linii prostej odchodzącej dokładnie od środka membrany, ponownie może tu posłużyć snop światła latarki), ewentualnie w dwa razy większej, gdy masz do dyspozycji sporą przestrzeń.

Odległość kolumn stereo od ścian

Ostatnia istotna kwestia, szczególnie ważna ze względu na akustykę pomieszczenia, to odległość głośników od ścian (oraz mebli i wszystkich innych znajdujących się za nimi przedmiotów, które dla uproszczenia przyjmiemy po prostu jako odległość od ścian). Kolumny powinny stać minimum 60 cm od ściany bocznej oraz tylnej, czyli tej, która znajduje się bezpośrednio za nimi. Zależnie od wielkości głośnika i jego mocy można je bardziej oddalać (obie równomiernie), ale nie powinny znajdować się bliżej.

Najbardziej ogólnie można zatem przyjąć, że optymalnym ustawieniem kolumn, uwzględniając w tym kształcie słuchacza, będzie trójkąt równoboczny, ewentualnie równoramienny. Dokładne odległości od ścian czy odbiorcy należy dopasować samodzielnie, opierając się na wskazanych powyżej wartościach bazowych i wsłuchując się w dźwięk – te będą bowiem uzależnione od parametrów konkretnych głośników oraz liczby czy rodzajów materiałów znajdujących się po drodze. Pamiętaj też, że przestrzeń między kolumnami a odbiorcą powinna być pusta, by dźwięk docierał do niego nieprzerwaną falą akustyczną.