Opowieści wigilijne. Świerszcz za kominem (okładka  twarda, wyd. 11.2015)

Piękne, kolekcjonerskie wydanie.

Rok temu nakładem Wydawnictwa Zysk i S-ka ukazały się dwa tomy Opowieści wigilijnych Charlesa Dickensa zawierających pięć historii, w tym tę najbardziej rozpoznawalną, której bohaterem jest Ebenezer Scrooge. Jest to niezwykle piękne wydanie - z kolorowymi numerami stron i tytułami rozdziałów, z ilustracjami z pierwszego wydania angielskiego a całość zamknięta w twardej oprawie z obwolutą. Wystarczy wziąć do ręki te dwie książki, by od razu wiedzieć, że mamy do czynienia z czymś wyjątkowym. Właśnie w ten sposób powinna być wydawana klasyka literatury.

Kolęda prozą pokazuje głęboką przemianę skąpca Ebenezera Scrooge'a, w czasie nocy wigilijnej. Najpierw nawiedza go duch Jakuba Marleya – zmarłego wspólnika, cierpiącego męki za grzechy skąpstwa i obojętności na krzywdę bliźnich a następnie trzy widma, które pokazują mu przerażające wizje, które na zawsze go odmieniają... W Nawiedzonym przeczytamy o doświadczonym przez los profesorze Redlawie, który marzy tylko by zapomnieć o wszystkich krzywdach, jakich doznał w życiu. W noc Bożego Narodzenia odwiedza go widmo, które proponuje mu osobliwy pakt: Redlaw zapomni o wszystkich złych doświadczeniach, ale w zamian stanie się roznosicielem tego daru. Niebawem profesor uświadamia sobie, że popełnił straszliwy błąd… W Świerszczu w kominie tytułowy owad jest swojego rodzaju magiczną siłą, która dobrodusznemu pocztmistrzowi Johnowi Perrybingle’owi ukazuje, jak z gruntu niesprawiedliwe i niegodziwe jest, gdy pozwala się, by jeden fakt, wsparty złośliwą interpretacją, przyćmił mnogie akty miłości i przywiązania. W Życiowej batalii doktor Jeddler wiedzie spokojny i żywot, ale kiedy staje się świadkiem ciągnącego się przez lata samopoświęcenia jednej z córek dla szczęścia innych osób, będzie musiał przewartościować swoje podejście do życia. W Sygnaturkach Tobby Veck, ubogi goniec daje sobie wmówić przez kilku arystokratów, że ludzie biedni są nie tylko ubodzy, ale również źli do szpiku kości. W noc wigilijną podczas snu, za sprawą duchów dzwonów kościelnych, zostają mu przedstawione warianty przyszłości, w której on już nie żyje, a osoby mu najbliższe wystawione są na upadek materialny i moralny.

We wszystkich tych pięciu historiach bardzo łatwo dostrzec wspólny motyw - motyw duchów, bądź innej magicznej siły, poprzez którą autor wprowadza elementy nadprzyrodzone do swoich opowieści. Dzięki temu nabierają one niezwykłej baśniowości i wyjątkowości, lecz nie takiej jakiej byśmy się spodziewali, ponieważ nie są to w gruncie rzeczy szczęśliwe i radosne historie. Pokazują często smutne i bardzo niesprawiedliwe wydarzenia, które mają sprawić, byśmy choć na chwilę się zatrzymali i zastanowili nad tym, co właśnie przeczytaliśmy. W tym właśnie wydaje mi się tkwi sekret Dickensa - potrafi poruszyć serce czytelnika, nawet tego najbardziej zatwardziałego. Już nie raz i nie dwa autor ten, pokazywał mi, że w jego książkach bardzo dużą rolę odgrywa wyjątkowe przesłanie i nie inaczej jest w przypadku tych pięciu historii. Nie będę również odosobniony w ocenie, jeśli stwierdzę, że idee jakie autor chce przekazać są ponadczasowe i za kolejne 100 lat, wciąż będą aktualne. Świadczyć o tym mogą chociażby kolejne wznowienia Opowieści wigilijnej oraz jej ekranizacje. Dla mnie Dickens stał się jednym z ulubionych pisarzy, których powieści zawsze będę czytał z wielką przyjemnością.

Dłuższy czas się zastanawiałem, czy nie napisać kilku zdań o każdej opowieści - jakie dokładnie niesie treści i jakie wywarła na mnie wrażenie. Później jednak doszedłem do wniosku, że każdy może na swój sposób interpretować te historie, odkryć w nich coś innego, dlatego jedynie pokrótce opowiem jedynie o pierwszym i ostatnim tekście z tego zbioru, które wywarły na mnie największe wrażenie. Historię Scrooge'a większość osób kojarzy, jeśli nie z książki, to chociażby z licznych ekranizacji. Dla mnie osobiście jest to opowieść, która pozwala ona na nowo odzyskać wiarę w magię świąt, tak często obecnie zabijaną wszelkimi promocjami, reklamami, które bombardują nas na każdym kroku... Autor chce nam przekazać, byśmy otwarli się na bliźnich, docenili to że ich mamy i byli po prostu dobrymi ludźmi. Tak często bowiem o tym zapominamy, kupując drogie prezenty, szykując wystawną kolację, licząc że to wszystko załatwi...A to nie jest najważniejsze... Natomiast w Sygnaturkach wręcz nie sposób się nie ująć za Tobby'm, który za wszelką cenę stara się zapewnić godziwy byt swojej córce a który nie jest szanowany a w dodatku często spotyka się z poniżeniami i szyderstwami. Dickens zwraca w tej opowieści uwagę na powszechne poczucie wyższości arystokracji w stosunku do prostych i biednych ludzi, które otwarcie krytykuje. Przede wszystkim zaś chce byśmy zawsze w siebie wierzyli i nie dali sobie wmówić, że jesteśmy gorsi od kogoś.

hrosskar.blogspot.com

Trzy raczej mało znane, a jednak niezwykle wartościowe opowieści Charlesa Dickens’a, chociaż zupełnie od siebie inne i niosące swoją treścią różne życiowe prawdy, mają ze sobą coś wspólnego. Wszystkie ukazują bowiem zabieganemu światu prawdziwy wymiar szczęścia, często szukanego w błędnych zakątkach i ślepych uliczkach. Z historii pisanych ręką mistrza przebija miłość – to uczucie, którymi powinniśmy kierować się wszyscy. Bo nie dobra materialne, a drugi człowiek powinien okazać się naszym priorytetem, a do takich przemyśleń warto dotrzeć zwłaszcza teraz, kiedy zbliżają się święta – czas dobrych zmian i obierania właściwych dróg.

Pełna ciepła opowieść „Świerszcz za kominem”, niewiarygodna „Życiowa batalia” czy nieco smutne, aczkolwiek pełne refleksji „Sygnaturki” obfitują w magię, która wzrasta i potężnieje w okresie świąt otwierając bohaterom oczy na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Chociaż akcja wszystkich trzech historii dzieje się w odległych czasach, ich treść, wartość i przekazywane prawdy są wciąż aktualne, a pomimo tego, że je rozumiemy, wciąż o nich zapominamy, owładnięci zazdrością, chęcią zysku i własnym dobrem. Charles Dickens docierał do ludzkich dusz kiedyś i warto dać mu szansę zrobić to także teraz, mając okazję sięgnięcia po nowe tłumaczenie jego dzieł udekorowane stylowymi i oryginalnymi ilustracjami.

„Słuchaj mnie! Słuchaj każdego głosu, który przemawia językiem rodzinnego ogniska i domu.”

Historie kreowane przez tegoż autora to pozornie błahe bajki, które jednak w rzeczywistości wymagają skupienia i przemyśleń, by móc zrozumieć ich sens. Zebrane w pięknym wydaniu opowieści z pewnością nie będą stanowiły więc luźnej rozrywki, bo sięgając po nie warto znaleźć zaciszny kąt i celebrować każde ze zdań, zastanawiając się nad jego wartością. Chociaż Dickens skłania do rozważań i nieraz plącze losy bohaterów, naznacza swoje postaci wyraźnymi cechami, od samego początku dzieląc je na te dobre i złe. Karze grzech dając wygrać sprawiedliwości i funduje szczęśliwe zakończenia, których życzylibyśmy sobie także we własnym życiu.

Szykując się do przygody u boku tego tytułu warto przygotować się na długie opisy, chociaż nie trzeba obawiać się komplikacji związanych ze starodawnym stylem. Nowe tłumaczenie jest naprawdę przystępne i po kilku przeczytanych stronach wpada się w rytm każdej z historii, stawiając powolne kroczki w kierunku finału. Polecam tę książkę wszystkim tym, którzy kochają świąteczną magię i chcą poczuć jej smak także na kartach literatury. Jeśli „Opowieść wigilijna”, z pewnością będąca wiodącym numerem jeden, podbiła Wasze serca, dajcie szansę i tym mniej znanym opowiastkom, bo każda z nich może podarować Wam coś cennego.