Garstka wybranych. Jak edukacja ukształtowała dzieje Żydów 70-1492 (okładka  miękka, wyd. 10.2014)

W 70 r. n.e. Żydzi byli ludem rolniczym i niepiśmiennym, zamieszkującym głównie Ziemię Izraela i Mezopotamię. Do roku 1492 stali się niewielką grupą piśmiennych mieszkańców miast trudniących się rzemiosłem, handlem, działalnością kredytową i medycyną, rozproszonych w tysiącach miejsc Starego Świata, od Sewilli po Mangalore. Co było powodem tej radykalnej zmiany? Książka wskazuje nową odpowiedź na to pytanie, poddając analizie ekonomicznej główne fakty piętnastu formacyjnych stuleci żydowskiej historii.

Maristella Botticini i Zvi Eckstein wykazują, wbrew wcześniejszym interpretacjom, że motorem owej transformacji nie były prześladowania Żydów ani krzywdzące ich ograniczenia prawne, lecz zmiany zachodzące w samym judaizmie po roku 70 n.e. – w szczególności pojawienie się nowej normy, która wymagała, by każdy żydowski mężczyzna czytał i studiował Torę oraz posyłał swoich synów na naukę.

W ciągu następnych sześciu wieków Żydzi, którzy uznali normy judaizmu za zbyt wymagające, zmieniali religię, przez co żydowski świat się kurczył. Później zaś, gdy wskutek urbanizacji i rozwoju handlu w nowo powstałych kalifatach muzułmańskich wzrosło zapotrzebowanie na pracowników w zawodach, w których przydawała się umiejętność czytania i pisania, Żydzi okazali się ludźmi piśmiennymi wśród niemal powszechnego analfabetyzmu. Od tego czasu prawie wszyscy Żydzi znajdowali zatrudnienie w handlu i rzemiośle, a wielu z nich zaczęło się przemieszczać w poszukiwaniu dobrych okazji do interesu, czego rezultatem było powstanie światowej diaspory.

Książka proponuje nową, przekonującą interpretację jednej z najważniejszych transformacji, jaka dokonała się w żydowskiej historii, jak również dostarcza świeżych inspiracji dla rozwijającej się debaty o społecznym i ekonomicznym oddziaływaniu religii.