Dwa bieguny (okładka  twarda)

Dobre

Nazywali ją "dziką"; umykali wzrokiem, po cichu, między sobą, żartując z jej stroju, zachowania, gestów. Z tej iskry, która drżała w jej oczach. Ale to właśnie ona -i tylko ona- ma w sobie coś, co mimo wszystko przyciąga ich uwagę, budzi dziwne i sprzeczne ze wszystkim co do tej pory twierdzili kołatanie w sercach- cel. Dla Seweryny odwiedziny u jej kuzynki Idalki miały być okazją do zaczerpnięcia wiedzy od "panów". Niestety, każde kolejne spotkanie, kolejny raut budzą w niej tylko grozę z domieszką niesmaku, choć nigdy nie wyraziłaby swojego zdania głośno. Ci, których naturalnym obowiązkiem winno być szerzenie oświaty oraz pracy u podstaw, okazują się zwykłymi, zblazowanymi rozrywkami ludźmi, nieustannie skupionymi na czerpaniu z życia wyłącznie przyjemności. Tylko jeden mężczyzna zdaje się być zaintrygowany "tą dziką". Ale czy odważy się przerwać to, co stało się jego codziennością, aby wraz z Seweryną naprawiać ich mały świat... ? Lubicie klasykę? Ja bardzo. Staram się po nią sięgać przynajmniej raz na jakiś czas, aby oderwać się nieco od literatury współczesnej, porównać światy, do jakich wpuszczają nas autorzy. Jest to również dobra lekcja- nigdzie nie nauczymy się o panujących wówczas warunkach, jak od pisarzy, żyjących wówczas. Jakie to musiało być dla Seweryny uczucie, gdy wreszcie miała okazję zapoznać się i porozmawiać z możnymi tego świata, a okazało się, że są oni niczym więcej niż rozpieszczonymi dziećmi? Poeci, właściciele gazet, artyści wszelkiej maści- jednym słowem cała śmietanka, która miała o wiele większe możliwości niż ona, zwykła kobieta z maleńkiego dworku. Była pewna, że to oni pomogą jej udoskonalić wizje zmian, jakie chciała zaprowadzić, by poprawić los niżej urodzonych ludzi. Ale nie. Czekało na nią tylko rozczarowanie. Eliza Orzeszkowa w bardzo intrygujący sposób przedstawiła rozłam, do jakiego doszło w społeczeństwie: ci, którzy mają możliwości (urodzeni w odpowiedniej rodzinie) mają za nic edukację niższych warstw społeczeństwa. Są znudzeni własną egzystencją, niby to szukają sobie twórczego zajęcia, ale bardzo szybko porzucają rozpoczęte plany na rzecz... niczego. Ani w głowie im praca na rzecz biedniejszych. Dobrze im tak, jak jest. W końcu w kilka osób nie naprawią świata, czyż nie? Może jeszcze kilka lat wcześniej postawa Seweryny wzbudziłaby w nich jakiekolwiek moralne wyrzuty sumienia; teraz budzi jedynie ich niewybredne komentarze. Nuda oraz przyjemności tak głęboko weszły w ich żyły, że nie sposób pozbyć się tego ot, tak. Bardzo polubiłam tę odważną, "dziką" Sewerynę. Mimo przebywania wśród elity bohaterka nie zmieniła się ani o jotę. Wciąż najważniejsza dla niej była praca dla społeczeństwa, nie zaś strojenie się i kolejne bale. Nawet w imię rodzącego się uczucia nie zarzuciła swoich planów, konsekwentnie dążąc do obranego celu. Było w tym trochę męczeństwa, jako że wszystko robiła ku pamięci zmarłego brata. A jednak gdy stanęła przed wyborem -miłość albo dobro społeczeństwa- ze złamanym sercem wybrała to drugie. Charakterystyczne u Orzeszkowej są bardzo rozległe opisy przyrody, otoczenia, każdego detalu. Przyznaję, że w Nad Niemnem jakoś tego nie odczułam; może dlatego, że i powieść była bardzo obszerna. Z kolei w Dwóch biegunach owe opisy zaczynały mnie nużyć- lektura ma niecałe trzysta stron, a autorka nie pominęła charakterystyki żadnego przedmiotu. Ale mimo wszystko główny wątek nie został "przykryty" szczegółami wystrojów. Co mnie najbardziej zaskoczyło? Zakończenie. Dałabym sobie rękę uciąć, że dojdzie do szczęśliwego zakończenia. A tu klops, nic z tego. Dwa bieguny już na zawsze nimi pozostaną, nie mogąc się nijak ze sobą połączyć.

Zastanawiałam się nad sensem tej powieści. To jedna z tych pozycji, których zrozumienie przyszło dopiero bliżej końca niż początku. Powoli szufladki w mojej głowie odszukały kategorię dotyczącą Pozytywizmu. Seweryna - pełna idei, wzniosłości, pragnień i pamięci o bliskich. Poszukująca odpowiedzi tam, gdzie wprawdzie trudno jest je odnaleźć, lecz jej nieugiętość mnoży pytania u innych. Co robić aby ludzie zamieszkujący wokół niej byli szczęśliwi? Jak zwiększyć świadomość bycia częścią całości? Kiedy rozpocząć zmiany, aby nie stanowiły zbyt wielkiego obciążenia? Czy ona, dziedziczka fortuny, może zmienić otaczający ją świat? Tylko i wyłącznie Pan Granowski postanowił zrozumieć jej tok myślenia oraz naprowadzić go na te lepsze i nowocześniejsze tory. Ciesze się, że ta pozycja nie stała się lekturą szkolną. Zdecydowanie jest przeznaczona dla dojrzałego czytelnika, potrafiącego wejrzeć w siebie oraz struktury społeczne. Zabawne jak łatwo możemy porównać elity do dzisiejszych znudzonych życiem hejterów. Trzeba mieć jednak na uwadze, że współczesny odbiór może być trudniejszy w wyniku zmian cywilizacyjnych. Jednakże jak można się domyślić pewne idee nadal są aktualne. Warto więc sięgnąć po tę pozycję, aby przypomnieć sobie, gdzie najczęściej leży problem. Skądś wzięły się dwa bieguny

Kiedy zaczynałam czytać tę powieść sama nie wiem, czego się spodziewałam. Dla mnie była to historia, która na długo zostanie w mojej pamięci, ale również taka, która wymagała ode mnie skupienia i chwili refleksji. Niewątpliwie zaczynając czytać tę książkę, warto przypomnieć sobie hasła pozytywistyczne, na pewno znajomość całego kontekstu przysporzy nam wielu informacji, ale również pozwoli zrozumieć zachodzące zjawiska. Dla mnie czytanie tej powieści było wyzwaniem. Ale ja lubię wyzwania. Polecam, ponieważ jest to wielowątkowa powieść, w której każdy z Was znajdzie coś dla siebie.